W tym roku jednym z dwóch europejskich miast, które otrzymały zaszczytne miano Europejskiej Stolicy Kultury obok Pafos na Cyprze, jest duńskie Aarhus. Aarhus założone zostało w średniowieczu przez Wikingów na wschodnim wybrzeżu Jutlandii. W XVII wieku polska dywizja jazdy dowodzona przez hetmana Stefana Czarneckiego odbiła miasto z rąk Szwedów. Obecnie Aarhus jest nowoczesnym i dynamicznie rozwijającym się miastem, a tutejszy Ratusz uważany za jeden z najlepszych przykładów duńskiej architektury. Jest tu kilkanaście uczelni, gdzie kształci się kilkadziesiąt tysięcy studentów z całego świata, którzy wieczorami zapełniają liczne kawiarnie i restauracje w starej części miasta.
Dumą miasta jest gotycka katedra pod wezwaniem św. Klemensa – najdłuższy kościół Danii (93 m), ozdobiony XV-wiecznymi malowidłami z ogromnym ołtarzem – monumentalnym tryptykiem bogato zdobionym dziesiątkami pozłacanych rzeźb. W podziemiach banku obok katedry jest niewielkie Muzeum Wikingów z fragmentem wykopalisk archeologicznych z tego okresu.
Można też zwiedzić Muzeum Okupacji oraz Muzeum Kobiet (Kvindemuseet), gromadzące eksponaty i zdjęcia dokumentujące życie duńskich kobiet i obrazujące przemiany zachodzące w duńskim społeczeństwie przez stulecia. Arhus jest też centrum muzycznym z Domem Muzyki w którym mieszczą się liczne instytucje jak Orkiestra Symfoniczna, Opera i Duński Instytut Muzyki Elektroakustycznej.
Można tu posłuchać muzyki klasycznej, współczesnej, jazzu lub rocka. W udostępnionym publiczności rozległym parku Marseliborg w południowej części miasta stoi letni pałac duńskiej królowej Małgorzaty II. W Aarhus, nazywanym też „Największym na świecie małym miasteczkiem” znajduje się najciekawszy duński skansen Den Gamle By, w którym zgromadzono 75 zabytkowych budynków.
Jest w nim poczta, szkoła, kościół teatr i wiatrak, a po stawie pływają żywe kaczki. Można tu zapoznać się jak niegdyś żyli Duńczycy bowiem pieczołowicie odtworzono tradycyjne zajęcia rzemieślników – złotników, kowali, garncarzy i stolarzy, którzy w strojach z epoki prezentują swoje umiejętności. W sklepie można kupić upieczone właśnie w zabytkowej piekarni bułki i ciastka, śledzie z beczki, grubo mieloną razową mąkę czy słodycze.
Pachnie świeżo zaparzoną kawą, a na ladzie leży gazeta z 1864 roku. W salonie posłuchać można gry na klawikordzie w wykonaniu starszej pani w XIX-wiecznym stroju a w kuchni spróbować gotowanego właśnie kapuśniaku. Najmłodsi mogą tu pobawić się w gry, w które bawiły się dzieci w średniowieczu.
W podmiejskim XVIII-wiecznym dworze w Moesgård jest znane Muzeum Prehistoryczne, w którym eksponowane jest znalezione w torfowisku zmumifikowane ciało Człowieka z Grauballe. Są także kamienie runiczne oraz broń i narzędzia używane przez Wikingów. W rozległym parku zrekonstruowano dolmen, świątynię z epoki kamiennej, dom z epoki żelaza, szachulcowy młyn wodny oraz osadę Wikingów.
Pod koniec lipca można wziąć udział w odbywającym się tu zlocie współczesnych Wikingów. Pokazom walk i jazdy konnej towarzyszy strzelanie z łuku i rzucanie dwustronnym toporem a także jarmark wyrobów rzemieślniczych z drewna, skóry i metalu, biżuterii na motywach nordyckich oraz degustacja tradycyjnych potraw skandynawskich wojowników, pieczonego mięsiwa i pysznych placków z miodem i konfiturami.
Miasto jest kulinarną stolicą Danii. W 2015 roku dzięki gwiazdkom Michelin nadaną trzem miejscowym restauracjom: Frederikshoj, Gastromé i Substans, to drugie największe miasto Danii wyprzedziło Kopenhagę. W rok później Aarhus uhonorowane zostało tytułem Europejskiego Regionu Gastronomii 2016. Co roku, w sierpniu w ramach 10-dniowego festiwalu kultury i sztuki Aarhaus Festuge, na wybrzeżu, odbywa się sławny Food Festival.
Aarhus to także jedno z najbardziej przyjaznych rowerom miejsc w Europie. Z wyspą Zelandią, na której leży Kopenhaga, łączy je najszybszy na świecie prom, a obecnie trwa budowa największej publicznej biblioteki w Skandynawii. Dumą miasta jest Muzeum Sztuki Współczesnej ARoS, w którym zgromadzono kolekcję 1100 obrazów, 400 rzeźb i instalacji, 200 materiałów wideo, a także ponad 7000 rysunków, zdjęć i grafik.
W nowoczesnym gmachu z 2004 roku można obejrzeć m.in. dzieła Warhola i Cezanne’a oraz prace takich międzynarodowych artystów, jak: Bill Viola, Tony Oursler, Carsten Höller, Miwa Yanagi oraz James Turrell. Podmiejskie osiedle Nye będzie całkowicie pozbawione ruchu samochodowego. Zamieszka w nim 15 tys. osób. Otoczone polami i zagajnikiem osiedle zostało podzielone na strefy oddzielone od siebie parkami i jeziorami, połączy z centrum miasta linia tramwajowa.
Zdjęcia: autor i materiały promocyjne
