Na wysokiej skarpie Wisły, około 40 kilometrów na południe od Warszawy leży Czersk, malownicze mazowieckie miasteczko ponad którym wznosi się malownicza ruina zamkowa z trzema wysokimi basztami z czerwonej cegły.
Czersk był w średniowieczu jednym z najświetniejszych grodów Księstwa Mazowieckiego. Wzgórze czerskie dzięki swemu obronnemu położeniu na cyplu wznoszącym się ponad rozległą doliną Wisły zamieszkane było od bardzo dawna. Archeolodzy odkryli tu cmentarzysko z tzw. kultury grobów kloszowych sprzed 2 tysięcy lat. Są tu trzy wzgórza. Na najbardziej południowym założono w XI stuleciu gród obronny, a na pozostałych podgrodzie. Ludzie mieszkali w drewnianych chatach o konstrukcji zrębowej. Pierwszą budowlą murowaną był kościół wzniesiony w XII wieku. Miasto było położone nad żeglowną wtedy Wisłą w miejscu, gdzie rzekę przekraczał ważny szlak handlowy z Rusi Kijowskiej.
W 1252 przeniesiono tu z Grójca siedzibą archidiakonatu, kaplica grodowa uzyskała prawa kolegiaty, zaś miasto stało się siedzibą kasztelana, a następnie stolicą udzielnego Księstwa Czerskiego.
W końcu wieku XIV-tego, na miejscu spalonego przez Litwinów lub Jadźwingów drewnianego grodu, książęta mazowieccy wznieśli potężny zamek z cegły. Po włączeniu Mazowsza do Korony w zamku czerskim często przebywała królowa Bona. Miasto i zamek zniszczyli i spalili Szwedzi w czasie „potopu” w XVII stuleciu. W sto lat później zamek starał się odbudować marszałek Franciszek Bieliński, w końcu tego stulecia część murów i dom mieszkalny rozebrali Prusacy.
Najlepiej zachowanym fragmentem zamku jest gotycka baszta bramna zbudowana na planie prostokąta. W średniowieczu była zwieńczona drewnianym dachem z tzw. hurdycją, nadwieszanym, drewnianym gankiem z którego obrońcy ciskali na nieprzyjaciół kamienie i lali wrzątek. Cylindryczna baszta wschodnia pełniła rolę więzienia. Więźniów spuszczano do lochu wyłożonego kamiennymi płytami. Książę Konrad Mazowiecki więził tu m.in. konkurentów do tronu polskiego; Henryka Brodatego i Bolesława Wstydliwego. Baszta zachodnia służyła jako zbrojownia i podobnie jak poprzednie nakryta była wysokim drewnianym dachem.
Obecnie jest to tzw. trwała ruina, którą można zwiedzać, m.in. wejść na baszty z których rozciąga się piękny widok na miasteczko i okolicę. Wisła obecnie oddalona o 2,5 km od zamku, w średniowieczu płynęła tuż pod jego murami. Odsuwając się od grodu rzeka pozbawiła Czersk zarówno naturalnych warunków obronnych jak i związku z ważnym szlakiem komunikacyjnym jakim była w owych czasach Wisła. Być może to właśnie odsunięcie się Wisły od Czerska przyczyniło się do przeniesienia przez księcia Janusza I siedziby książęcej do Jazdowa pod Warszawą.
