Łazienki Królewskie kojarzone są przede wszystkim z ostatnim królem Polski Stanisławem Augustem, ale historia królewskiej rezydencji sięga dalej niż osiemnasty wiek. Znany nam wszystkim Pałac na Wyspie powstał… z Łaźni, którą sto lat wcześniej wybudował magnat Stanisław Herakliusz Lubomirski.
Pisarz, myśliciel i polityk o szerokich zainteresowaniach równo 350 lat temu zaczął przekształcać tereny łowieckie w miejsce służące sztuce i odpoczynkowi. Z okazji tej okrągłej rocznicy 26 kwietnia 2024 r. Muzeum Łazienki Królewskie otworzy wystawę poświęconą pierwszemu założycielowi Łazienek – jego rodzinie, bogatej sieci kontaktów wśród europejskiej elity, a także działalności w polityce i sztuce. Wśród prezentowanych pamiątek po Lubomirskim znajdują się cenne srebra, horoskopy, a dramaturgii dodadzą przedmioty wydobyte z krypty. W Pałacu na Wyspie można zajrzeć do pomieszczenia, które po raz pierwszy zostanie udostępnione zwiedzającym. Wystawa Sztuka dobrego myślenia. Dziedzictwo Stanisława Herakliusza Lubomirskiego potrwa do 1 września 2024 roku. Ekspozycję uzupełnia program warsztatów, pokazów teatralnych, lekcji muzealnych, spotkań literackich i oprowadzań.
Co można zobaczyć na wystawie?
Kuratorzy ekspozycji: dr Kamil Frejlich i dr Piotr Skowroński zgromadzili ważne pamiątki po Lubomirskim, a należał on do grona ówcześnie najbogatszych osób w państwie. Ekspozycję w Podchorążówce rozpocznie opowieść o dziejach Ujazdowa w czasach Lubomirskiego (1642-1702). Wśród eksponatów znajdują się m.in. zachowane projekty barokowej Łaźni, a także innych niezwykłych budowli, które ufundował Lubomirski. W dalszych częściach przyjrzeć się barwnemu życiu bohatera wystawy. Wiele obiektów będzie prezentowanych po raz pierwszy. Wśród nich znajdą się srebrne przedmioty – oznaki wysokiego statusu społecznego, portrety marszałka i jego bliskich, rysunki i starodruki, a nawet sentymentalny przedmiot wydobyty z krypty osoby bliskiej Lubomirskiemu. Istotną rolę w życiu marszałka odgrywały horoskopy. Na wystawie można zobaczyć np. ważny dla historii Łazienek Królewskich horoskop określający dokładną datę i godzinę, w których Lubomirski miał objąć dobra ujazdowskie.
Wszystkie eksponaty pochodzą ze zbiorów 15 instytucji polskich oraz 5 zagranicznych, m.in. Archiwum Państwowego w Dreźnie, Muzeum Narodowego w Sztokholmie, Biblioteki Narodowej Francji w Paryżu.
Natomiast w Pałacu na Wyspie będzie można przejść się specjalnie wyznaczonym szlakiem. Zobaczyć ślady pierwotnej Łaźni. Dowiedzieć się także, gdzie stały wanny, w których marszałek zażywał kąpieli. Jedno z pomieszczeń zdobionych XVII-wiecznymi sztukateriami zostanie udostępnione zwiedzającym po raz pierwszy w historii Muzeum.
O bohaterze wystawy
Stanisław Herakliusz Lubomirski to jedna z najbarwniejszych postaci polskiego baroku. Jako marszałek wielki koronny pełnił drugą po królu najważniejszą funkcję w Rzeczypospolitej, jednak jego zainteresowania znacznie wykraczały poza politykę. Był poetą, mecenasem sztuk, inicjatorem budowy wielu interesujących obiektów architektonicznych. Do dziś oprócz pozostałości Łaźni przetrwał – w zmienionej już formie – znajdujący się w Łazienkach Ermitaż, a także kościół Bernardynów na Czerniakowie. W jego wnętrzu znajduje się najwięcej elementów oryginalnego wystroju, szczegółowo przemyślanego przez fundatora.
Lubomirski już za życia był cenionym pisarzem i myślicielem. Jego dzieła były wielokrotnie wydawane oraz tłumaczone przez całe kolejne stulecie, a biografia obejmowałaby tak wiele dziedzin, że do dziś nikt nie podjął się jej napisania. Wyzwanie przybliżenia tej postaci szerokiej publiczności podjęło właśnie Muzeum Łazienki Królewskie.
Wydarzenia towarzyszce ekspozycji
Wystawę uzupełnią lekcje muzealne, warsztaty artystyczne i filozoficzne, pokazy teatru kamishibai, spacery po ogrodach, spotkania literackie oraz oprowadzania. Adresowane będą do różnych grup wiekowych: dzieci, młodzieży i dorosłych (m.in. nauczycieli), a także do osób o specjalnych potrzebach. Wkrótce nakładem wydawnictwa Muzeum Łazienki Królewskie ukaże się również katalog wystawy w języku polskim oraz angielskim.
