Tokaj to nazwa produkowanego od stuleci wspaniałego wina nazywanego “Winem królów i Królem win”. Powstaje on tylko w jednym niewielkim regionie na świecie leżącym w widłach rzek Cisy i wpadającego do niej Bodrogu. Wulkaniczna gleba na nasłonecznionych południowych zboczach wzgórz na których rosną winne krzewy, wilgotna mgła napływająca od rzeki oraz niepowtarzalna szlachetna pleśń sprawia, że wina, które się tu rodzą mają niepowtarzalny smak i aromat. Tokaj kojarzy się przede wszystkim z Węgrami, ale mało kto wie, że także w Słowacji, produkowane są te słynne wina.
Tokaj to nazwa produkowanego od stuleci wspaniałego wina nazywanego “Winem królów i Królem win”. Powstaje on tylko w jednym niewielkim regionie na świecie leżącym w widłach rzek Cisy i wpadającego do niej Bodrogu. Wulkaniczna gleba na nasłonecznionych południowych zboczach wzgórz na których rosną winne krzewy, wilgotna mgła napływająca od rzeki oraz niepowtarzalna szlachetna pleśń sprawia, że wina, które się tu rodzą mają niepowtarzalny smak i aromat. Tokaj kojarzy się przede wszystkim z Węgrami, ale mało kto wie, że także w Słowacji, produkowane są te słynne wina.
Region Tokaju przedzielony jest dzisiaj granicą państwową. Dziewięćdziesiąt procent obszaru winnic znajduje się na Węgrzech. Na Słowacji jest tylko 7 wiosek w rejonie miasteczka Trebišov: Bara, Čerhov, Černochov, Malá i Velka Tŕňa, Viničky i Slovenské Nové Mesto z których wino może nosić nazwę tokaj. Winna latorośl uprawiana jest tu na niewiele ponad 900 hektarach co sprawia, że to jeden z najmniejszych obszarów winnych na świecie.
Tereny Słowackiego Tokaju to ciągnące się po horyzont winnice na stokach wzgórz, wąskie, mało uczęszczane drogi, pola, kapliczki i kościoły różnych wyznań, zamek księcia Rakoczego, malownicze wioski o bogatej historii, z zabytkowymi piwnicami pełnymi beczek z winem oraz rzeka Bodrog, po której można pływać łodziami lub statkiem spacerowym. Teren jest wymarzony do jazdy na rowerze oraz pieszych wędrówek. Warto tu przyjechać zwłaszcza jesienią, kiedy w ostatni weekend września organizowany jest festiwal wina.
Puttony w tokaju
Rosnąca tu winorośl nagrzana jest słońcem podczas długich ciepłych dni jesieni, co sprawia, że powstają tu wspaniałe wina, a sekret ich wspaniałej jakości i smaku tkwi m.in. w … pleśni! Bowiem tutejsza typowa jesień jest zwykle sucha z porannymi mgłami, a takie warunki sprzyjają tworzeniu się i rozwojowi lokalnego grzyba, (Botrytis cinerea Persoon) zwanego „szlachetną pleśnią”, co powoduje, że grono wysycha kumulując w sobie cukier oraz aromaty.
Dojrzewające na krzakach winne grona zamieniają się w rodzynki, które są zbierane do specjalnych drewnianych wiaderek, nazywanych puttonami, głównie przez kobiety, które są bardziej wydajne od mężczyzn. W takim cebrzyku mieści się 25 kg rodzynek, które dodawane są do beczek z winem o pojemności 136 litrów. Im więcej puttonów dodano do beczki wina, tym słodszy i oczywiście droższy jest powstały w efekcie trunek.
Tokaj może być 3,4,5 oraz 6-puttonowy. Tokaj jest białym winem, które powstaje wyłącznie ze szczepów winogron: Furmint, Lipovina oraz Żółty Muskat. Beczki pokryte odmianą szlachetnej czarnej pleśni leżakują w wydrążonych w tufie wulkanicznym piwnicach, w niskiej temperaturze i dojrzewają nabierając smaku. Po kilku latach przelewane są do butelek i sprzedawane.
Tokajskie degustacje
Rodzinna winnica małżeństwa Jarosława i Jarki Ostrožovičów powstała w 1990 roku ma 55 hektarach winnic. Wina dojrzewają w nowych piwnicach wydrążonych w wulkanicznych tufach na głębokości 13 metrów w stałej temperaturze ok. 10 stopni Celsjusza. Robią świetne wina zwłaszcza aszú, wytwarzają destylat z winogron, a także prowadzą pensjonat i restaurację, gdzie warto zamówić kaczkę podawaną z czerwoną kapustą oraz ziemniaczanymi naleśnikami z której słynie ich lokal.
Degustacja odbywa się w nisko sklepionej pieczarze piwnicy, gdzie w długich korytarzach leżą pokryte pleśnią beczki. Ze względu na temperaturę na dole trzeba się cieplej ubrać. We wsi Veľká Tŕňa poza winnicą Ostrožoviów są jeszcze 33 piwnice mniejszych producentów. Chateau Grand Bari to młoda, szybko rozwijająca się firma winiarska. Produkują wino wyłącznie z winogron z własnych 60 hektarów winnic.
Nowoczesne obiekty oraz piwnice winnicy Chateau Grand Bari powstały zaledwie kilkanaście lat temu. Poza kilkoma rodzajami win tokajskich produkują także destylaty. Pomiędzy wioskami Malá Tŕňa i Černochov stoi otoczona winnicami12-metrowa wieża widokowa w formie beczki. W okolicy jest wiele piwniczek w których można degustować miejscowe wina oraz należąca do winnicy Macika restauracja, gdzie obok win tokajskich można też spróbować kraftowych piw, które leżakowały w beczkach po tokajskich winach.
Tokaj Macik Winery to jedna z bardziej znanych słowackich winnic. Winnicę prowadzi już czwarte pokolenie tej rodziny (od 1995 roku). Ich wina leżakują w bardzo starych piwnicach z XIII wieku, które jak nam powiedział gospodarz mogą być jeszcze starsze, bowiem znalazł tam rzymskie jeszcze inskrypcje! Firma Macik produkuje klasyczne tokaje, ale również nowoczesne wina wysokiej jakości. Dzięki rodzinnej tradycji winiarskiej i bogatemu doświadczeniu firma rodziny Macików trzy razy zwyciężała w konkursie na Winiarnię Roku oraz siedmiokrotnie w kategorii Wino roku na Słowacji.
Nocleg na zamku lub …. na drzewie
Zamek Franciszka II Rakoczego w miejscowości Borša nad rzeką Bodrog w pobliżu granicy z Węgrami zbudowany został w 16 wieku w stylu renesansowym, w miejscu, gdzie kiedyś stał stary zamek wodny. 27 marca 1676 roku urodził się tu Franciszek II Rakoczy, późniejszy książę Siedmiogrodzki i bohater narodowy Węgier, przywódca powstania antyhabsburskiego. Jego pomnik stoi przed zamkiem.
Obecnie mieści się w nim muzeum zamkowe z ekspozycjami, które pokazują jego życie i działalność a także hotel i restauracja. Turyści mogą zatrzymać się na nocleg na całorocznym kempingu w wiosce Mala Bara nazwanej tak przez włoskich winiarzy, którzy przybyli tu w średniowieczu z okolic Bari.
Oprócz pola namiotowego i miejsc dla karawanów jest także kilka miejsc do spania w odrestaurowanym starym dworze oraz realizowany obecnie projekt wioski w koronach drzew – 5 nowoczesnych domków mieszkalnych oraz dwa domki SPA z sauną i jaccuzi zbudowanych kilka metrów nad ziemią i połączonych wiszącymi chodnikami. www.campingmalabara.sk
Region winiarski Tokaju, położony 60 km od Koszyc, oferuje wiele możliwości spędzania wolnego czasu. Do atrakcji okolicy poza zwiedzaniem piwnic winnych oraz degustacjami należy rejs statkiem lub spływ kajakiem po rzece Bodrog, kąpiel w beczkach z winem, ale także jazda na rowerze, turystyka piesza, geocaching i wiele innych możliwości aktywnego wypoczynku. (gm) (www.tokajregion.sk)
Zdjęcia autora i mat. prasowe
