Trnawa to ciekawe miasto, nie tylko dzięki zabytkom, których tu jest mnóstwo, czy średniowiecznemu genius loci. Nowoczesne miasto z uroczym historycznym centrum, ze względu na historię, która pozostawiła tu liczne kościoły, pałace i klasztory oraz budynki jezuickiego uniwersytetu, nazywane bywa Małym (lub Słowackim) Rzymem.
Trnawa to ciekawe miasto, nie tylko dzięki zabytkom, których tu jest mnóstwo, czy średniowiecznemu genius loci. Nowoczesne miasto z uroczym historycznym centrum, ze względu na historię, która pozostawiła tu liczne kościoły, pałace i klasztory oraz budynki jezuickiego uniwersytetu, nazywane bywa Małym (lub Słowackim) Rzymem.
Po raz pierwszy wzmiankowana była w roku 1211 jako Sumbot. Leżała wówczas w granicach Węgier. W 1238 roku miejscowość otrzymała od króla Węgier Beli IV prawa wolnego miasta królewskiego, jako pierwsze na terenie współczesnej Słowacji. W Trnawie 11 września 1382 r. zmarł Ludwik Węgierski, król Węgier i Polski.
W XVI i XVII wieku stała się ważnym ośrodkiem handlowym i kulturalnym. W 1543 roku, po zajęciu przez Turków Ostrzyhomia, do Trnawy przeniósł się arcybiskup wraz z ostrzyhomską kapitułą, a miasto na okres prawie 300 lat (do 1820 roku) stało się ośrodkiem kulturalnym oraz centrum życia religijnego w ówczesnych Węgrzech. Jako stolica kościoła węgierskiego miasto stało się siedzibą licznych zgromadzeń klasztornych
Wszystkie zabytki Trnawy znajdują się w historycznym centrum miasta częściowo otoczonym murem obronnym. Najważniejszym punktem jest rynek (Trojičné námestie) z wieżą miejską oraz ulica Hlavna (Główna) zamieniona w deptak.
Przed katedrą św. Jana Chrzciciela stoi pomnik upamiętniający wizytę papieża św. Jana Pawła II, który odwiedził Trnawę i ten kościół w 2003 roku. Sam kościół nazywany Uniwersyteckim ma wymiary 61 na 28 metrów, a najcenniejszym elementem wyposażenia świątyni i jego główną atrakcją jest jeden z największych drewnianych ołtarzy w Europie, o wysokości ponad 20 metrów i prawie 15 m. szerokości. W ołtarzu umieszczony jest obraz przedstawiający Chrzest Pański. Ołtarz uchodzi za najpiękniejsze barokowe dzieło na Słowacji.
Gotycka Bazylika św. Mikołaja to najstarszy kościół w Trnawie i znajduje się w najwyższym punkcie miasta. Świątynia pełniła funkcję katedry węgierskich prymasów. Wzniesiona w XIV w., później przebudowana w stylu barokowym. W przedsionku są gotyckie freski, a w prawej nawie ołtarz z 1635 r. Pięknie prezentują się witraże nad głównym ołtarzem oraz bogato rzeźbione stalle. Dwuwieżowa budowla jest miejscem pielgrzymek i sanktuarium maryjnym, a to za sprawą cudownego obrazu łaskawej Matki Boskiej Trnawskiej w bocznej, barokowej kaplicy dobudowanej w XVIII wieku przez arcybiskupa Imricha Eszterházye’go.
Obraz ten do Trnawy trafił pod koniec XVI weku, a już w 1663 roku miał miejsce pierwszy cud. Gdy Turcy plądrowali okolicę, Matka Boska zapłakała krwawymi łzami i najeźdźcy zaniechali ataku. Podobna sytuacja miała miejsce w roku 1708 roku, podczas antyhabsburskiego powstania Franciszka II Rakoczego, a ostatni raz w 1710, kiedy to po procesji z obrazem ulicami miasta zakończyła się epidemia dżumy.
Z kolei gotycki kościół św. Heleny to najmniejszy i najstarszy kościół w Trnawie, zbudowany w XIV wieku. Wewnątrz zachowało się oryginalne sklepienie krzyżowo-żebrowe. Na fasadzie nad portalem wejściowym znajduje się kamienna rzeźba przedstawiająca: św. Elżbietę, św. Helenę i św. Barbarę.
W mieście jest jeszcze kilka innych kościołów: Najświętszej Trójcy (trynitarski), Św. Jakuba Apostoła (franciszkański), św. Anny, Wniebowstąpienia NMP (klarysek), Św. Józefa pierwotnie kalwiński oraz kościół ewangelicko-augsburgski.
W 1635 roku, kardynał Peter Pázmány, wybitny pisarz epoki baroku, założył w Nagyszombat, jak ówcześnie nazywała się Trnawa, uniwersytet węgierski z wydziałami teologii, filozofii, medycyny i prawa oraz z obserwatorium astronomicznym i teatrem. Po 142 latach w 1777 roku Uniwersytet przeniesiono do Budy. Do dzisiaj w sąsiedztwie kościoła św. Jana Chrzciciela znajduje się zespół 9 budynków dawnego uniwersytetu, wydziałów teologicznego i filozoficznego, lekarskiego i prawa, Adalbertinum, Stefaneum, Marianum, Rubrorum i Konwikt Szlachecki. Obecnie w Trnawie od 1992 r. działa Uniwersytet św. św. Cyryla i Metodego
Centralnym punktem starego miasta jest otoczony barokowymi kamienicami Plac św. Trójcy (Trojičné námestie), którego nazwa pochodzi od ustawionej na nim Kolumny Trójcy Przenajświętszej, z przedstawioną koronacją Matki Boskiej przez Trójcę Świętą. To najstarsza i najpiękniejsza kompozycja rzeźbiarską w Trnawie, która jest dziękczynieniem za ochronę miasta przed epidemią w 1695 roku.
Przy rynku stoją Ratusz oraz najstarszy na Słowacji, wzniesiony w 1831 roku, Teatr Jána Palárika (Divadlo Jána Palárika). Jak na owe czasy był to duży obiekt: na widowni mogło się zmieścić 548 widzów.
Przy Placu św. Trójcy znajduje się także jeden z symboli Trnawy – wieża miejska (Mestská veža). Zbudowana w 1574 roku przez mistrza Jakuba ma 57 metrów wysokości i jest to najwyższy budynek na starym mieście. Wieża pełniła funkcje strażnicze oraz stanowiła symbol dobrobytu miasta. W przeszłości wypatrywano z niej wrogów, a dzisiaj jest najlepszym punktem widokowym na Trnawę oraz okolicę. Na taras widokowy prowadzą 143 dość wygodne schody, w środku znajduje się informacja turystyczna oraz zegar z 1729 roku. Na szczycie wieży umieszczono pozłacaną figurę Matki Boskiej.
Trnawa była miastem wielu religii, istniała tu m.in. duża diaspora żydowska. W drugiej połowie XIX wieku zbudowano okazałą synagogę w stylu mauretańsko-bizantyjskim, z wieżami zwieńczonymi kulistymi kopułami, jeden najbardziej oryginalnych budynków w mieście. Bożnica należąca do nowoczesnego nurtu judaizmu została zdewastowana podczas II wojny światowej, W odnowionej budowli mieści się obecnie centrum sztuki współczesnej w którym organizowane są wystawy i koncerty. Przed synagogą stoi pomnik poświęcony pomordowanym żydowskim mieszkańcom Trnawy.
Natomiast Ortodoksyjna synagoga to niepozorny budynek z pięknie odrestaurowanym wnętrzem zamieniony w klimatyczną kawiarnię “Synagoga Café”. To miejsce, które oddycha historią. Goście doceniają niepowtarzalną atmosferę, piękne polichromie i dbałość o wygodę. Pośrodku sali stoją stoliki, a po bokach urządzono kameralne boksy z wygodnymi sofami oraz półkami z książkami. Serwowana tu jest doskonała kawa oraz ciasta. W 2010 roku, “Synagoga Café” otrzymała nagrodę za „Najpiękniej Odbudowany Budynek Sakralny na Słowacji”. www.synagogacafe.sk
W średniowieczu XIII–XVI wieku Trnawa otoczona była 3 kilometrowym murem obronnym, wzmocnionym 35 basztami. W ciągu stu lat do ich budowy zużyto 4,3 miliona cegieł. Do miasta prowadziły 4 bramy, z których do dzisiaj zachowała się tylko jedna. Trnawskie fortyfikacje należą do największych i najlepiej zachowanych na Słowacji.
Przy jednej z piękniejszych uliczek Trnawy – Mikuláša Schneidra – Trnavského, na attyce u szczytu jednej z kamienic, widnieje napis „Ja obca kiedyś przebywałam pod tym dachem“. Tutaj bowiem przez pewien czas w XVII wieku było przechowywane regalium węgierskie – Korona św. Stefana.
Pole golfowe Golf Trnava położone jest w bezpośrednim sąsiedztwie miasta. 6,5 hektarowy obszar z zadaszoną strzelnicą, 9 dołkowym boiskiem treningowym, o długości 1000 metrów, przeznaczone jest nie tylko dla aktywnych golfistów, ale także dla amatorów, którzy mogą spróbować swoich sił w tym sporcie. Do dyspozycji są instruktorzy i kawiarnia. Można także zagrać w footgolf przy pomocy piłki. www.golftrnava.sk
70-tysięczna Trnawa uprzemysłowiona została na początku XX wieku. Jest jednym z centrów słowackiego przemysłu motoryzacyjnego z dużą fabryką samochodów PSA Peugeot zbudowaną w 2005 roku i wieloma mniejszymi producentami części samochodowych. Powstają tu m.in. mikrobuswy TAZ. W pobliżu miasta koło wsi Jaslovske Bohunice znajduje się elektrownia jądrowa.
Jak dojechać: Lotnisko Bratysława jest 40 km od Trnawy. Pociągiem z Bratysławy jedzie się 30 minut. Miasto posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z Wiedniem i Warszawą. W pobliżu niego przebiega autostrada D1. Dojechać można też autobusem z Warszawy i Poznania
www.regiontrnava.sk
Okolice Trnawy
Kilkanaście kilometrów na zachód od Trnawy rozciąga się pokryte lasami pasmo Małych Karpa, na skraju których stoi malowniczy romantyczny zamek Smolenice.
U ich podnóża przebiega Małokarpacki Szlak Wina gdzie można degustować tutejsze trunki w większych winiarniach jak Karpacka Perła, czy mniejszych jak n.p. Wina z Młyna. Jeśli już o trunkach mowa to warto wspomnieć, że produkowane są tu też miody pitne – medoviny,
We wsi Dolna Krupa firma Apimed wytwarza ponoć najlepszy miód pitny na świecie. Faktem jest, że w ostatnich latach zdobyła ponad sto medali na targach winiarskich! Doskonałe miody pitne powstają także w firmie Vcelowina w Smolenicach gdzie można odpoczywać i degustować wyrabiane tu napitki w pięknym ogrodzie u podnóża zamku. We wspomnianej już Dolnej Krupie jest też wspaniałe rozarium Marii Henrietty Chotek oraz pałac z wielkim parkiem angielskim, w którym w Domku Ogrodnika mieszkał Ludwig van Beethoven, który napisał tu swoją “Sonatę Księżycową”.
Zdjęcia autora.
