Republika Południowej Afryki to kolejny kraj, któremu Wydawnictwo Hachette Polska poświęciło nowy, a ściślej wznowiony i zaktualizowany przewodnik z serii Wiedzy i Życia. Obejmuje on również, chociaż w sposób symboliczny – każdy z nich przedstawiony został na zaledwie 2 stronach – dwa afrykańskie królestwa: Lesotho i Suazi.
„Różnorodność krajobrazów tego kraju – piszą autorzy we wstępie – jest wyjątkowa: od zachwycających lasów, po strome wybrzeża i tętniące życiem miasta. Występuje tu aż 11 języków urzędowych, czego konsekwencją jest bogata i złożona kultura. W RPA można uprawiać ekscytujące sporty ekstremalne, wybrać się na wycieczkę po winnicach i zrobić fantastyczne zakupy. Jednak żaden wyjazd nie będzie kompletny, jeżeli nie odwiedzi się jednego z rezerwatów lub parków narodowych…”.
Zgodnie z regułami tej serii przewodników bogato ilustrowanych, ale z bardzo zwięzłymi tekstami informacyjnymi, czytelnik znajduje w nim kilkudziesięciostronicowe Wprowadzenie obejmujące: Odkrywanie RPA – informacje o najciekawszych, zdaniem autorów, miejscach w poszczególnych regionach kraju, RPA na mapie, Panorama RPA obejmująca m.in. ludzi i społeczeństwo, kulturę i sport oraz prezentację współczesności, Rok w RPA – najważniejsze stałe wydarzenia oraz Historię RPA z kalendarium najważniejszych wydarzeń.
Podstawowa część przewodnika – informacje o ciekawych miejscowościach i miejscach tego kraju – podzielona została na regiony: Kapsztad, Wybrzeże zachodnie i południowe, Wschodnie wybrzeże i część centralna, Gauteng i Mpumalanga oraz Interior. Prezentacja każdej z nich, a następnie poszczególnych części i miejscowości, poprzedzona została wprowadzeniami z informacjami o ich charakterystyce bądź cechach szczególnych.
Dwie końcowe części: Informacje turystyczne i Informacje praktyczne zawierają bogate wybory sugerowanych przez autorów hoteli i innych miejsc w których można przenocować lub coś zjeść – z nazwami, adresami, telefonami, charakterystyką itp. Jak również rady gdzie najlepiej robić zakupy, rozerwać się, uprawiać turystykę kwalifikowaną, uczestniczyć w safari czy zwiedzaniu parków narodowych i rezerwatów. Ponadto podstawowe informacje m.in. na temat podróżowania po tym kraju różnymi środkami transportu. Odszukiwanie potrzebnych informacji ułatwia dosyć dokładny Skorowidz.
Trochę zaskakujące dla mnie jest poświęcenie Kapsztadowi nieproporcjonalnie dużo – ponad 60 stron, gdy Johannesburgowi zaledwie 4, zaś Pretorii tylko 2 strony – miejsca. Jest to oczywiście miasto przepięknie położone, bardzo ciekawe, o bogatej, wielonarodowej i wieloetnicznej kulturze. Ale nazwanie go przez autorów „główną atrakcją turystyczną RPA” uważam za przesadę, a przynajmniej niedocenienie innych wspaniałych i szalenie ciekawych miejsc w tym kraju.
Uwzględnienie w tym przewodniku również królestw Lesotho i Suazi jest jak najbardziej uzasadnione, ale zostało zrealizowane w sposób je „odfajkowujący”. Z nieścisłą informacją: „W granicach RPA znajdują się suwerenne królestwa Suazi i Lesotho”. Bo nawet stanowiące enklawę to drugie nie leży jednak „w granicach RPA”, gdyż jest niezależnym od niej państwem, podobnie jak np. San Marino czy Państwo Watykańskie we Włoszech.
Natomiast Suazi położone jest przy granicy z Mozambikiem i tylko z trzech stron otacza je terytorium RPA. Oba te królestwa mają porty lotnicze. Zaś informacje o nich są mniej niż zdawkowe. Np. Mbabane – stolicy Suazi poświęcono niewiele ponad 20 słów, wspominając jako jedyne warte uwagi miejsce handel na Swazi Market. Chociaż jest w niej – zapewniam, bo byłem tam – parę ważniejszych i ciekawszych obiektów.
W przedstawionej w przewodniku historii RPA i jej kalendarium zaskakuje brak chociażby wzmianki o Robercie Baden – Powellu, dowódcy obrony Mafekingu podczas II wojny burskiej ( 1899–1900 ) i twórcy chłopięcych oddziałów pomocniczych, z których wywodzi się światowy skauting. A równocześnie odnotowano inne tak „doniosłe” wydarzenia, jak przyjazd ( 1895 ) Winstona Churchilla w charakterze korespondenta wojennego, znalezienie ( 1905 ) diamentu Cullinan czy wydanie ( 1907 ) powieści „Jock of the Bushveld” J.P. Fritz-Patricka.
Niekiedy do przesady subiektywne są opisy poszczególnych miejscowości i miejsc. Jeden z największych światowych kiczów XX wieku, zbudowane na pustkowiu centrum hazardu Sun City autorzy nazywają „pełnym przepychu kurortem”. Co nie przeszkadza im popełnić w jego opisie błędów i nieścisłości. Tak np. tamtejszy posąg Shawu – 80-letniego słonia który padł w 1986 roku, rzekomo „zdobi obszerną komnatę w końcu części sklepionego Atrium Słoni”. W rzeczywistości stoi on pod gołym niebem w jednym z wewnętrznych patio hotelu zwanego Pałacem Zaginionego Miasta. W przypadku Kwena Gardens – farmy krokodyli nilowych rozbawiła mnie informacja, że żyją one tam w … ich naturalnym środowisku. Dodam, że w restauracji przy tej farmie podają steki z tych krokodyli.
Niedokładności znalazłem w tym przewodniku więcej. Ograniczę się do jeszcze jednego przykładu. Nad jedną z największych atrakcji RPA – kanionem rzeki Blyde ( Blyde River Canyon ) wznoszą się m.in. malownicze formacje skalne zwane Okrąglakami. Najpiękniejszy widok na nie jest ze specjalnej platformy nad tym kanionem ( a nie, jak piszą autorzy, z przebiegającej obok drogi ) nazywanej God’s Window – Oknem Boga. W przewodniku znajduje się, marnej zresztą jakości, widok z tego miejsca, z podpisem wyłącznie z jego polską nazwą i bez umiejscowienia, że dotyczy „Okrąglaków” i kanionu rzeki Blyde.
Mocną stroną tego przewodnika są zdjęcia, chociaż większość w małych formatach. A także dwu – lub jednostronicowe, tematyczne informacje w ramkach. Np. Co można obejrzeć w Akwarium Dwóch Oceanów ( w Kapsztadzie ), Produkcja wina pinotage, Obserwowanie waleni, Francuskie dziedzictwo Franschhoek, Formacje skalne Cedarberg, Kultura Zulusów, Ochrona przyrody w parku Narodowym Krugera – z ciekawą statystyką żyjących w nim w różnych latach dzikich zwierząt.
W sumie jest to więc ciekawy przewodnik zarówno do oglądania jak i do czytania, chociaż moim zdaniem były już w tej serii lepsze.
REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ AFRYKI. Przewodnik z serii Wiedzy i Życia. Autorzy: Michael Brett, Brian Johnson-Barker, Mariëlle Renssen. Tłum. Jerzy Ossowski, Wojciech Rusakiewicz, Agnieszka Kubiak. Wydawnictwo Hachette Polska, Warszawa 2009, str. 432.
