Trwająca już ponad dwa lata II intifada (powstanie palestyńskie) odstrasza turystów od wyjazdów do Izraela – kraju, w którym leżą miasta nierozerwalnie związane z Bożym Narodzeniem.
Za czasów Heroda, króla Judei (…), posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi imieniem Józef, z rodu _Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja. Anioł wszedł do Niej i rzekł: „Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, błogosławiona jesteś między niewiastami”. Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. Lecz anioł rzekł do Niej: „Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego ojca Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca”. Na to Maryja rzekła do anioła:„Jakże się stanie, skoro nie znam pożycia z mężem?” Anioł Jej odpowiedział :„Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane synem Bożym.
Ewangelia wg św. Łukasza
W Nazarecie są dwa miejsca uważane za te, w których anioł zwiastował – sanktuarium NMP i źródło Maryi w kościele Archanioła Gabriela.
Bazylika Zwiastowania stoi w miejscu, w którym niegdyś był ponoć dom Maryi i Świętej Rodziny. Wzmianki o pierwszym kościele pochodzą z II połowy VI w. Wznoszone tam świątynie były wielokrotnie burzone. W 1730 r. Turcy pozwolili wspólnocie franciszkanów na zbudowanie kościoła, powiększonego kilkadziesiąt lat później, a w 1955 r. zburzonego. Obecne sanktuarium zaprojektował Giovanni Muzio. Zostało ono konsekrowane w 1969 r. Składa się z dwóch kościołów, położonych jeden nad drugim.
Kościół dolny – pełna tajemnicy i mistycznego nastroju krypta – ma strzec i zachowywać dla przyszłych pokoleń Grotę Zwiastowania oraz resztki kościołów (przedbizantyjski, bizantyjski i krzyżowców), które się nad nią wznosiły. W górnym – bardzo przestronnym – odbywają się nabożeństwa i uroczystości kościelne.
Natomiast według tradycji prawosławnej anioł Gabriel ukazał się Maryi przy źródle, a nie w jej domu, za który uważana jest grota w dolnym kościele bazyliki.
Źródło Maryi, zwane także Fontanną Świętej Dziewicy, to niepozorne dziś ujęcie wody poniżej kościoła Archanioła Gabriela. Prawosławni mnisi greccy wznieśli go w 1787 r.
W Nazarecie, w którym Jezus spędził swoje dzieciństwo, jest jeszcze kilka innych miejsc kultu, np. Kaplica Trwogi, kościoły św. Józefa Żywiciela oraz Mensa Christi (stół, który miał służyć Chrystusowi i apostołom po Zmartwychwstaniu).
O przybyciu Maryi i Józefa z Nazaretu do Betlejem, tak pisze św. Łukasz Ewangelista: „Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego syna, owinęła go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie”.
Nad grotą uznawaną za miejsce narodzin Chrystusa wzniesiono kościół. Do Bazyliki Narodzenia Pańskiego – „wspólnej własności” greckiego Kościoła prawosławnego, Kościoła ormiańskiego i rzymsko-katolickiego, która jest skrupulatnie między nie podzielona – prowadzą Drzwi Pokory. Potem schodzi się w głąb – do Groty Narodzenia Pańskiego.
Miejsce, w którym na świat przyszedł Jezus, znajduje się pod ołtarzem Narodzenia. Jest oznaczone srebrną gwiazdą, a łacińska inskrypcja mówi: Hic de Virgine Maria Jesus Christus Natus Est (Tu Jezus Chrystus narodził się z Maryi Dziewicy). Tam też jest wejście do kaplicy żłóbka, gdzie hołd Bogowi – Człowiekowi oddali Jego pierwsi czciciele – Mędrcy ze Wschodu.
