Edycja serii „wojewódzkiej” atlasów – przewodników turystycznych cyklu „Polska Niezwykła” warszawskiego wydawnictwa DEMART dobiega końca. Prezentujemy ostatni z dotychczas wydanych tomów: WIELKOPOLSKIE I LUBELSKIE. Zamykający ją – ŁÓDZKIE ukazać ma się w roku przyszłym. Omawiany dziś tom, jeden z dwu w którym połączono po dwa województwa, traktuje ich obszar jako jedną całość.
„Zachęcamy Państwa do poznania niezwykłych zakątków województwa wielkopolskiego i lubuskiego. Są to tereny, na których powstawały zręby państwowości polskiej… Pasjonatów wojskowości powinny przyciągać fortyfikacje Wału Pomorskiego i Frontu Umocnionego Łuku Odry – Warty znanego jako Międzyrzecki Rejon Umocniony…W Parku Krajobrazowym im. gen. Dezyderego Chłapowskiego możemy podziwiać rzadki w skali europejskiej krajobraz kulturowy ze śródpolnymi zadrzewieniami…Niezaprzeczalnym atutem są też obszary pojezierne kuszące miłośników kąpieli, żeglowania, spływów i łowienia ryb…”.
Prezentację obu województw podzielono na 18 regionów i tematów : Ziemia Złotowska, Nad Drawą i Notecią, Puszcza Notecka, Krajna i Pałuki, Pojezierze Lubuskie, Od Puszczy Noteckiej po Region Kozła, Pojezierze Poznańskie, Serce Wielkopolski, Ziemia pierwszych Piastów, Pojezierze Gnieźnieńskie – Kłodawa, Łużyce Dolne, Nad Odrą i Obrą, Kolejarze, żużlowcy i szybownicy, Dezydery Chłapowski i inni, Wieszcz i pałace, i rock’n’roll, Piękne kościoły, Dawne przeprawy i Wokół Wzgórz Ostrzeszowskich.
W części informacyjnej uwzględniono 10 szlaków turystycznych: Piastowski, Ottoński, Królewski, Napoleona, Cysterski, Drogę św. Jakuba, Romański, Lubuski Wina i Miodu, Zamki, Pałace i Dwory oraz Koleje. Jak zawsze w tej serii wydawniczej są atrakcje województw: przyrodnicze, kultura ludowa, architektura sakralna, zamki, pałace i dwory, fortyfikacje, bitwy i muzea oraz obiekty inżynieryjne i podziemne.
Ponadto informacje o imprezach cyklicznych, kuchni regionalnej, bazie noclegowej oraz przydatne adresy. No i plany 19 miejscowości. W częściach działu Regiony są ich mapy w skali 1:300 000, obszerniejsza prezentacja od kilku do kilkunastu obiektów i miejsc uznanych przez autorów za niezwykłe, a także po kilkadziesiąt innych ze zwięzłymi informacjami o nich. Oto kilka przykładów miejsc niezwykłych, wybranych jak zwykle „na chybił – trafił”:
* Jezioro Czarne – Tajemnicze jezioro ( w części Nad Drawą i Notecią ): „Spośród 20 jezior Drawieńskiego Parku Narodowego najciekawsze jest jedno z mniejszych – Czarne. Ma powierzchnię niespełna 20 ha i 29 m głębokości. Jego wody o szafirowym zabarwieniu wyróżnia przezroczystość sięgająca 7 m! Jednak na głębokości kilkunastu metrów kończy się w zbiorniku strefa życia. Dzieje się tak ze względu na położenie jeziora w kotlinie, w której wiatry nie są w stanie skutecznie mieszać jego wód. To rzadkie w Polsce zjawisko nazywa się meromiksją…”.
* Poznań – Pancerny komputer ( w części Serce Wielkopolski ): „Od 1999 r. można w Poznaniu obejrzeć pierwszą w Europie kolekcję komputerów osobistych. W prywatnym zbiorze pana Krystiana Gordona znajduje się ok. 100 k komputerów, z czego 20 to urządzenia sprawne, gotowe do pokazu. Rarytasem kolekcji jest Apple II z 1979 r., pierwszy komputer przeznaczony dla masowego użytkownika, którego konstruktorem był Steve Wozniak ( Polak z pochodzenia ). Ciekawostką jest przeznaczony dla wojska, wyprodukowany w Niemieckiej Republice Demokratycznej Robotron – pecet o wadzie 40 kg, z pancerną obudową…”.
* Skulsk – Kmina ochweśnicka ( w części Pojezierze Gnieźnieńskie – Kłodawa ): „Oprócz przemytu ważnym źródłem utrzymania mieszkańców Skulska i okolic stał się wyrób dewocjonaliów. W miasteczku działały liczne pracownie, w których powstawały obrazy świętych. Były malowane ręcznie, opracowano jednak taką metodę pracy, która pozwalała na niemal seryjną produkcję ochwestów ( obrazów ).Dzieła „papierowych malarzy”, jak nazywano skulskich mistrzów, sprzedawane były przez handlarzy na obszarze Królestwa Polskiego oraz zaboru rosyjskiego. Docierały na Lubelszczyznę, Wołyń, Podole, a także Litwę i Białoruś…”.
* Rakoniewice – Czegóż to człowiek nie zrobi dla pieniędzy… ( w części Kolejarze, żużlowcy i szybownicy ): „To nie przypadek, że pierwotna nazwa chóru działającego dziś w Rakoniewicach brzmiała „Pijawki”. W pierwszej połowie XIX w. w mieście żyli ludzie utrzymujący się z hodowli pijawek!..”. Po czym dłuższa informacja o hirudoterapii – wykorzystywaniu pijawek w medycynie.
Znajdujące się w tym atlasie – przewodniku dokładniejsze mapy wycinkowe i drogowa obu województw w skali 1: 1 200 000 oraz indeksy pozwalają łatwo odszukać wymienione w nim miejscowości i miejsca oraz poznawać walory tej części kraju.
WIELKOPOLSKIE I LUBUSKIE. Atlas – przewodnik turystyczny z serii „Polska Niezwykła – województwa”. Praca zbiorowa. Wydawnictwo DEMART SA, Warszawa 2009, str. 294.
