Przed laty w okolicach Wielkanocy oprowadzałem po Polsce grupę francuskich studentów , pokazywaliśmy im m.in. nasze barwne procesje palm wielkanocnych, karpackie dziady śmigustne i Turki wielkanocne w Dolinie Sanu. Przy wyjeździe jeden z Francuzów powiedział mi, że kraj nasz jest ciekawszy jak Kongo. Ta opinia przypomniała mi się kiedy przeglądałem piękny album fotografii Anny Olej i Krzysztofa Kobusa. Mimo iż na tle dzisiejszej Europy Polska jawi się jako kraj wyjątkowo jednorodny; według ostatniego narodowego spisu powszechnego jako Polacy zadeklarowało się ponad 95% ankietowanych, żyją wśród nas także Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy i Żydzi.
Za mniejszości etniczne uznani zostali Łemkowie, Romowie, Karaimi i Tatarzy. Kaszubi mają status mniejszości językowej, zaś nieuregulowana do dziś jest sytuacja prawna Ślązaków – podczas ostatniego spisu narodowość śląską zadeklarowało ponad 170 tysięcy ludzi! Nieliczną grupą kulturową są mieszkający w Poznaniu i okolicy potomkowie Bambrów przybyłych z południowych Niemiec. Warto też wspomnieć o liczącej jak się szacuje ponad 50 tysięcy populacji Wietnamczyków przybyłych do nas z powodów ekonomicznych.
Mimo historycznych zawirowań różnorodne mniejszości w naszym kraju wciąż istnieją i kultywują swoje tradycje. Podobnie jest z religią, obok większości (ponad 90%) deklarującej się jako katolicy, w Polsce żyją też: prawosławni, grekokatolicy, ewangelicy, wyznawcy judaizmu i muzułmanie, a także mariawici, starokatolicy, starowiercy, zielonoświątkowcy, polskokatoliccy, adwentyści, baptyści – że wymienię tu tylko ważniejsze tradycyjne wspólnoty religijne.
Nic więc dziwnego, że w ciągu roku na terenie naszego kraju spotkać możemy wiele przejawów narodowej, kulturowej i religijnej różnorodności, w tym barwne obrzędy, misteria, jarmarki i festyny. Zgromadzonym w tym niezwykłym albumie pięknym i niezwykle dynamicznym fotografiom prezentującym barwne obyczaje, zabawy i obrzędy religijne, towarzyszą ciekawe opisy przybliżające i wyjaśniające to ci widzimy na kolorowych zdjęciach.
Wśród nich znajdziemy piękne zdjęcia z obchodów święta Jordanu na Podlasiu, karnawałowych Kusaki w Jedlińsku podczas których ścina się śmierć, radosne obchody żydowskiego święta Purym i pełne modlitewnego żaru pielgrzymki chasydów do grobu cadyka Elimelecha w Leżajsku, Tabor pamięci Cyganów zwanych obecnie bardziej poprawnie Romami, barwne procesje kurpiowskich i góralskich palm wielkanocnych.
A także sławne misteria Męki Pańskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej i Górce Klasztornej, Turki wielkanocne nad Sanem czyli tradycyjne straże grobowe w barwnych uniformach, Procesję Stu Koni zwana też Kawalkadą Wielkanocną w Pietrowicach wielkich na Opolszczyźnie, łemkowski Kermesz, barwne procesje Bożego Ciała w Chochołowie i Łowiczu, barwne dywany kwiatowe w Spicymierzu czy pielgrzymkę Kaszubów na kutrach w Zatoce Puckiej.
Poznajemy też ślady kultury starowierców w molennach i na cmentarzach oraz barwne święto poznańskich Bambrów, triumf i pogrzeb Matki Bożej w Kalwarii Pacławskiej, obchody święta Matki Bożej Zielnej w litewskim Puńsku, święto Spasa na górze krzyży – Grabarce, malowaną wieś Zalipie i obchodzone w całym kraju Dożynki, a także listopadowe obchody Wszystkich Świętych i święto zmarłych, wreszcie górniczą Barbórkę oraz beskidzkie Mikołaje i Dziady, a na koniec krwawy muzułmański Kurban Bajram.
Ponieważ sam od wielu lat interesuję się tą tematyką, mogę z czystym sumieniem polecić ten niezwykle ciekawy album każdemu kto interesuje się kulturą naszego kraju.
POLSKA WIELU KULTUR. Autor Adam Dylewski, zdjęcia Anna Olej i Krzysztof Kobus. Wydawnictwo Bertelsmann Media. Świat Książki. 360 str. Cena 89 zł.
