Te dwa regiony Polski są wyjątkowo ciekawe ze względu na wielo: kulturowość, etniczność i konfesyjność. Obok dominujących w nich Polaków, mieszkają tam również, i to od wieków, Białorusini, Litwini, Rosjanie, Tatarzy, Ukraińcy i Żydzi. Katolicy, prawosławni, staroobrzędowcy, protestanci, muzułmanie i wyznawcy judaizmu. Znalazło to odbicie w tamtejszej architekturze i zabytkach, zwyczajach, kuchni itp. Bardzo interesująco i kompetentnie przedstawił je oraz inne atrakcje turystyczne autor przewodnika Bezdroży z serii travelbooków, związany z tamtymi stronami miejscem zamieszkania i pracą dziennikarską. Jest to, podkreślę już na wstępie, nie tylko jeden z najobszerniejszych przewodników z tej serii, ale równocześnie, w mojej ocenie, jeden z najlepszych. A przeczytałem i zrecenzowałem znakomitą większość wydanych dotychczas w niej. Bardzo obfity w nim jest również zestaw ponad 170 kolorowych zdjęć. Przewodnik wzbogaca ponadto 10 planów i mapek, 5 dużych wkładek monotematycznych oraz 28 informacji i ciekawostek w ramkach włamanych w tekst. Zachęcając do podróży na Podlasie i Suwalszczyznę oraz poznawanie ich, autor, zgodnie z zasadą obowiązującą w tej serii przewodników, najpierw prezentuje główne, jego zdaniem, które generalnie podzielam, tamtejsze atrakcje.
Sześć świątyń czterech religii oraz po 4: „Nieskażona przyroda”, „Wyjątkowa atmosfera”, „Pałace i rezydencje” oraz „Smaki Podlasia”, czyli tamtejszą kuchnię regionalną. Z wielu Informacji praktycznych, z A-Z, w rozdziale wstępnym moją uwagę, poza tematyką noclegową, przyciągnęły także dotyczące wyżywienia. Z krytyczną opinią autora o karmieniu turystów w sezonie w Fast foodach, ale również pozytywną o dobrej i smacznej kuchni kilku narodów. W drugim z rozdziałów wstępnych: Informacje krajoznawcze z ABC, sporo ciekawego można dowiedzieć się o tamtejszym społeczeństwie i mniejszościach narodowych, poza wymienionymi przeze mnie na wstępie także o Czeczenach, osiadłych tam uchodźcach z kaukaskiej ojczyzny najpierw objętej wojną, a następnie represjami politycznymi. O historii, kulturze i sztuce, religii, zwyczajach itp. tamtejszych mniejszości. Warte uwagi jest kalendarium historyczne od II wieku n.e. – do roku 2019. A bardzo przydatne kalendarium stałych imprez kulturalnych i rozrywkowych.
W głównej i najobszerniejszej części przewodnika bogaty materiał informacyjny na temat tamtejszych atrakcji oraz obiektów i miejsc wartych poznania, podzielony został na części: Białystok, Białostocczyzna, Między Narwią i Bugiem, Ziemia Łomżyńska oraz Suwalszczyzna. Dobrym pomysłem są propozycje tras wycieczkowych: pieszych, rowerowych, ścieżek edukacyjnych, spływów kajakowych i innych, napisanych przez inną autorkę. W każdej z tych części najpierw znajduje się króciutka informacja o regionie lub miejscowości, później jego historia, a następnie omawianie tego, co warto tam zobaczyć i poznać. Dosyć obszerne, pełne ważnych faktów, ale i ciekawostek. Odwiedzenie wszystkich opisanych miejsc wymagałoby mnóstwa czasu, ale czytelnik – potencjalny turysta już w trakcie lektury może, dzięki kompetentnym informacjom, dokonywać wyboru tego, co interesuje go najbardziej i na to skierować przede wszystkim uwagę. W przypadku wspomnianych tras wycieczek i spływów znajduje informacje o ich długości, czasie potrzebnym do ich przejścia lub przepłynięcia, a także miejscach w których trzeba (śluzy), lub warto zatrzymać się i coś obejrzeć ewentualnie przeżyć.
W informacjach o muzeach i podobnych obiektach wyróżniono kolorową czcionką ich adresy – również stron internetowych, dni i godziny otwarcia, ceny biletów itp. Wspomniane dwustronicowe wkładki monotematyczne, to: „Wielokulturowa kuchnia”; „Nie tylko Dziewczynka z konewką” (murale); „Muzea Białegostoku”; „Podlaski Szlak Bociani” i „Wschodni Szlak Rowerowy Creen Velo”. Natomiast w krótkich informacjach w ramkach włamanych w tekst są zarówno w rodzaju: „Na styku granic”, „Podlasie i Suwalszczyzna na dwóch kółkach” czy „Uwaga, roaming!” (w pobliżu granicy z Białorusią autor radzi wyłączyć w telefonach komórkowych teletransmisję danych, bo aparat może załogować się do obcej sieci, co bywa kosztowne). Ale głównie są to ciekawostki, m.in.: „Diabelski pakt”, „Serce króla”, „Wierszalin. Stolica świata”, „Cud zabłudowski”, „Park w puszczy”, „Drezyną po puszczy”, „Suwalskie krasnale”, „Cod w Sokółce”, „Romeo i Julia z Łomży”. Jest to więc świetny przewodnik, który z przyjemnością polecam.
PODLASIE I SUWALSZCZYZNA. Przewodnik Bezdroży z serii travelbooków. Autorzy: Andrzej Kłopotowski i Malwina Flaczyńska (opisy tras turystycznych):. Wydawnictwo Helion, wyd. I, Gliwice 2019, str. 256, cena 26,90 zł. ISBN 978-83-283-5168-4
