Ci miłośnicy gór, którym nie wystarczają już wędrówki stosunkowo łatwymi szlakami, np. w naszych czy czeskich Beskidach, Sudetach, lub Bieszczadach, a nie są zainteresowani, lub przygotowani, uprawianiem ekstremalnego wspinania się w Alpach, Andach czy Himalajach, mają jeszcze do wyboru górskie drogi trudniejsze, zapewniające nierzadko oszałamiające widoki i przeżycia, a zarazem dostępne niemal dla każdego, kto nie ma lęku przestrzeni, ale posiada odpowiednią kondycję fizyczną i sportowe zacięcie. Są to szlaki, nierzadko niebezpieczne, w górach wysokich, ale z zabezpieczeniami trudniejszych odcinków stalowymi linami, klamrami czy łańcuchami. Jak np. nasza słynna Orla Perć w Tatrach. Takie drogi górskie nazywane po włosku ferratami, dostępne są nie tylko w Italii, ale również innych krajach alpejskich: Austrii, Francji i Szwajcarii, a także w Hiszpanii i górach poza Europą, np. na hiszpańskiej wyspie Gran Canaria na Atlantyki, w malezyjskiej części wyspy Borneo i wielu innych krajach. Pokonywanie trudnych przejść górskich, aby dostarczać nimi żywność i inne produkty ludziom mieszkającym w niełatwo dostępnych miejscach, odbywało się już przed wiekami. Aby do nich docierać łatwiej i bezpieczniej, w miejscach najtrudniejszych budowano drabinki linowe lub drewniane. Od XVII w. w Alpach także metalowe klamry, łańcuchy czy poręcze linowe.
Sporo na ten temat można przeczytać w wydanym przez Bezdroża przewodniku po ferratach we włoskich Dolomitach. M.in. o tym, że tego rodzaju zabezpieczenia służyły w przeszłości również myśliwym, w okresie I wojny światowej wojsku na froncie austriacko – wloskim, a po II wojnie światowej przede wszystkim turystom górskim. Ferraty są rozbudowywane, modernizowane, a wędrówki nimi coraz popularniejsze. 38 najpiękniejszych, zdaniem autorów, takich „żelaznych dróg” we włoskich Bladych Górach, jak nazywane są Dolomity w Alpach, prezentuje i omawia szczegółowo recenzowany przewodnik. Stanowi on tłumaczenie, ale nie z oryginału włoskiego, lecz przekładu angielskiego, książki dwu autorów, znawców tych szlaków. Obszerny wstęp do wydania polskiego zawiera zarówno omówienie zastosowanych w tym przewodniku ikonek technicznych informujących o trudnościach poszczególnych odcinków ferrat, przybliżonym czasie podejścia, zejścia i całkowitym na ich pokonanie, przewyższeniach oraz stronach świata, na którą zwrócona jest skalna ściana, po której biegnie „żelazny szlak”, jak i mnóstwo innych, ważnych informacji.
Od wyjaśnienia, czym są te trasy, ich historii, konieczności ubezpieczenia się przed wyruszeniem na którąś z nich, gdyż we Włoszech ratownictwo górskie jest płatne i to słono! Poprzez zasady bezpieczeństwa i istniejące zagrożenia, zachowywania się na szlakach, posiadania niezbędnego sprzętu oraz wyposażenia i ich używania, a także przygotowywania się do wypraw i ich planowania. Sporo jest również informacji o położeniu geograficznym ferrat i tamtejszych warunkach przyrodniczych oraz praktycznych: o dojeździe, bazie noclegowej, zasadach obowiązujących turystów poruszających się tymi szlakami i radach dla nich. Część czysto przewodnikowa zawiera opis, z mapkami oraz licznymi zdjęciami – w sumie jest ich w tym przewodniku ponad 200 – 38 tras. Każda z jej nazwą, lokalizacją, maksymalną wysokością, charakterystyką i opisem, wspomnianymi już czasami na podejście, zejście i pokonanie całości, czy skalą trudności. Ponadto informacjami o dojeździe, bazie noclegowej, najciekawszych miejscach widokowych itp. Dla tych, którzy zamierzają się tam wybrać, wręcz niezbędnych.
NAJSŁYNNIEJSZE FERRATY. DOLOMITY. Marmolada, Sassolungo, Sella, Sciliar, Catinaccio, Latemar. Przewodnik Bezdroży. Autorzy: Andrea Greci i Federico Rossetti. Przekład z angielskiego Radek Kucharski. Wydawnictwo Helion, wyd. I, Gliwice 2021, str. 271, cena 79 zł. ISBN 978-83-283-6752-4
