Eger – to jedno z najładniejszych starych i bogatych w zabytki miast na Węgrzech, od zawsze posiadające przyjazne warunki do osiedlania się ludzi. Dowodem na to są liczne archeologiczne wykopaliska, pokazujące historię miejsca i ludzi od czasów starożytnych po dzień dzisiejszy.
Na pewno mało kto wie, że pod miastem znajduje się 142 km kanałów i piwnic. Po przejściu ulicy Széchenyi trzeba obowiązkowo udać się poprzez dziedziniec arcybiskupi na wystawę „Miasto pod miastem” zaliczoną do siedmiu krajowych cudów budowlanych.
Mieszkańcy tego miasta, zaliczanego do najpiękniejszych barokowych na Węgrzech, tysiącletniej siedziby biskupów – dziś będącej stolicą archidiecezji – mogą być dumni z jego historycznej, pełnej chwały, przeszłości, oraz ciekawych i cennych zabytków.
Najbardziej znaną z historii Egeru postacią jest Istvan Dobo, kapitan zamku, który w roku 1552 z garstką ludzi przez ponad miesiąc stawiał opór wojsku tureckiemu, przy czym liczba atakujących dwudziestokrotnie przewyższała liczbę obrońców. Za ten bohaterski czyn nazwano go patriotą miasta. Podczas zwiedzania miasta nie można pominąć najciekawszych i najcenniejszych obiektów, takich jak:
Bazylika Archikatedralna – Stanowi ona jeden z najsłynniejszych zabytków klasycystycznych Węgier, trzeci, co do wielkości kościół w kraju, który budowano przez 5 lat począwszy od 1831 roku. Znajdują się tu największe na Węgrzech organy.
Liceum – Naprzeciw Bazyliki stoi późnobarokowy budynek liceum, obecnie główna siedziba Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Karola Eszterházy’ego. Znajdują się tam obecnie dwa muzea. Jedno z nich stanowi posiadająca 140 tys. wolumenów Biblioteka Arcybiskupia, na suficie której freski przedstawiają synod trydencki. Do najcenniejszych zbiorów należą pierwsza wydrukowana na Węgrzech książka i jedyne zachowane rodzinne listy Mozarta.
Drugim obiektem jest pierwsze na Węgrzech Muzeum Astronomiczne, w którym można obejrzeć sprzęt astronomiczny z XVIII wieku. W wieży mieści się Obserwatorium Astronomiczne Spekula, a w nim Oko Egeru „, czyli słynna Camera Obscura. Najciekawszym jej elementem jest peryskop, który na biały blat stołu, stojącego w zaciemnionym pokoju, rzuca obraz miasta.
Zbiory arcybiskupie – Na ulicy Széchenyi znajduje się Biskupie Centrum Zbiorów, czyli wystawa przedstawiająca skarby, relikwie, pamiątki, przedmioty kultu oraz zabytki sakralne biskupów i arcybiskupów Egeru, które zgromadzono na przestrzeni 250 lat.
Muzeum aptekarstwa Telekessy – W roku 1713 z fundacji biskupa Istvana Telekessy jezuici otworzyli aptekę, która działała aż do roku 1968. Następnie została zmieniona w magazyn. W 1987 roku obiekt odnowiono, odrestaurowano meble z 1745 roku i urządzono muzeum.
Dom Vitkovics – W budynku tym mieszkał pisarz, poeta i bajkopisarz pochodzenia serbskiego. W jednym z pomieszczeń znajdują się pozostałe po nim pamiątki. XZabytkowe pałace i kamienice mieszczańskie – Najciekawsze budowle tego typu – to ozdobione kutymi z żelaza balkonami pałace stojące przy ulicy Lajosa Kossutha, wybudowane w stylu barokowym i w stylu warkoczowym (pod nr 4 i 16), dom kanoników Vagner (nr 6), barokowy kościół i klasztor franciszkanów (nr14) oraz jeden z najstarszych budynków w mieście, dom Buttler (nr 26).
Serbska cerkiew – Budowla ta, znajdująca się na ulicy Vitkovics nr 30 została zbudowana w tzw. stylu warkoczowym. Na uwagę zasługuje zabytkowy, piękny ikonostas, pochodzący z 1789 roku.
Muzeum pożarnictwa – Jest to jedyne na Węgrzech muzeum pożarnictwa, pokazujące historię straży pożarnej miasta od 1900 roku z pojazdami, sprzętem i zdjęciami.
Minaret – Najbardziej na północ wysunięty w Europie zabytek kultury tureckiej, wybudowany ok. 1596 roku. Ma on 40 m wysokości, można na niego wejść pokonując 96 wąskich schodów.
Muzeum Gézy Gárdonyi – Słynny pisarz Géza Gárdonyi mieszkał koło zamku, gdzie napisał swe najsłynniejsze powieści takie, jak: „Gwiazdy Egeru”, „Niewidzialny człowiek”, „Niewolnicy Boga”. Znajduje się w nim wielotysięczna biblioteka pisarza, w której niemal połowę zbiorów stanowią dzieła napisane w języku francuskim i niemieckim.
Muzeum Zamkowe im. Istvána Dobó – W najczęściej odwiedzanym muzeum na Węgrzech znajduje się wiele atrakcji i wystaw. Odkryto tu XIII–wieczne ruiny pierwszej katedry. Odbudowany, XV–wieczny gotycki pałac biskupi przedstawia historię zamku. W Panoptikum można obejrzeć naturalnej wielkości słynne postacie z historii Egeru. W Sali Bohaterów oryginalną tablicę nagrobną Istvána Dobó oraz listę obrońców twierdzy.
Podczas spaceru można zwiedzić system obronny wraz z kazamatami oraz miejsce spoczynku Gézy Gárdonyi’ego. W galerii cieszą oko węgierskie i zagraniczne obrazy z okresu baroku. Spacerując po murach obronnych podziwiać zaś panoramę miasta.
Na koniec tego krótkiego przeglądu zabytków wspomnieć wypada o kościele minorytów pod wezwaniem św. Antoniego z Padwy, którego wnętrze zawiera szczególnie piękne wyposażenie. Zdanie wyryte na kamieniu wmurowanym po zakończeniu budowy w roku 1758 brzmi: „W ofierze dla Boga nigdy nie za wiele”.
Ale Eger to nie tylko wspaniałe zabytki czy historia sięgająca swymi początkami czasów rzymskich. To także wspaniałe wina, dla degustacji, których już od lat organizuje się corocznie we wrześniu winny festiwal. Węgierskie wina mają długą tradycję. Historia niektórych regionów winiarskich, jak np. regionu Tokaju, sięga aż 290 roku naszej ery.
Na Węgrzech znajdują się 22 regiony winiarskie. Liczne węgierskie wina zdobywają nagrody na konkursach międzynarodowych. Zarówno Węgrzy jak i cudzoziemcy coraz częściej specjalnie wyruszają w podróż, by osobiście poznać regiony produkcji wina i odwiedzić piwniczki winne.
Każdy region posiada swój szczególny rodzaj wina, jak np. Egri Bikavér z Egeru, Badacsonyi Szürkebarát z okolic Balatonu, czy też Ezerjó z Mór. Od sierpnia do września wszystko na Węgrzech ma jakiś związek z winem. Trasy winiarskie dają możliwość przyjrzenia się produkcji win, poznania muzeów wina oraz degustacji.
A liczne święta i festiwale zapraszają turystów do wspólnego winobrania, wspólnego świętowania i do wspólnego picia wina.Region winiarski Egeru to oczywiście kolebka najsłynniejszego węgierskiego czerwonego wina Egri Bikavér (Egerska Bycza Krew). Początki uprawy winorośli na tych terenach sięgają XI wieku. Miejscowi winiarze najwięcej energii poświęcają na komponowanie Byczej Krwi.
Biorąc pod uwagę kilkusetletnią tradycję sposobu przygotowywania tego szlachetnego trunku, w 1997 roku Gmina Miasta Eger zawarła zasady jego produkcji w tzw. Kodeksie Byczej Krwi („Bikavér Kódex”). Istnieje wiele legend mówiących o tym słynnym węgierskim winie. Jedna z nich przywołuje historię pewnego pustelnika, żyjącego na górze Eged w pobliżu Egeru.
Tym pustelnikiem był święty Egyed, który zginął śmiercią męczeńską z rąk pogan. Jego krew wsiąkła w zbocze góry, a wino produkowane z winogron rosnących na jego zboczu jest gęste niczym krew męczennika. Wino to zasmakowało także dzielnym tureckim bejom, którzy pijąc je nie wahali się złamać surowego prawa muzułmańskiego.
Druga legenda mówi o obrońcach zamku egerskiego w czasie najazdu tureckiego. Podczas oblężenia go w roku 1552, gdy obrońcy zaczęli wyglądać na bardzo zmęczonych, dowódca zamku István Dobó kazał pić im czerwone wino. Wino ściekało po wąsach i brodach na ich zbroje. Turcy widząc to zaczęli opowiadać, iż jest to bycza krew, którą piją rycerze broniący zamku, co świadczy o ich odwadze.
Według legendy to właśnie, dlatego udało się obronić warownię przed tureckim najeźdźcą. W Egerze co roku odbywają się liczne imprezy związane z bogatą tu i bardzo starą tradycją winiarską. Jest ich tak dużo, że ograniczę się do wymienienia tylko niektórych, za to o randze międzynarodowej.
I tak, w lipcu jest święto „Byczej Krwi „(Egri Bikaver) oraz patrona winiarzy św. Donata. W sierpniu odbywa się impreza pod nazwą „Musztra Winna” na Egerskim Zamku. We wrześniu „Festiwal Wina”. W grudniu „Poświęcenie Wina” w dzień św. Jana i „Salon Wina”. Dla miłośników win wysokiej klasy, godna polecenia jest wizyta w leżącej nieopodal Egeru wiosce Noszvaj.
Ten górski kurort, leżący w dolinie na skraju Parku Narodowego Gór Bukowych, jest uznawany za jedną z najładniejszych wiosek w kraju. Prowadzi do niego z Egeru wijąca się wśród winnic i lasów malownicza droga. Noszvaj może się pochwalić XVIII-wiecznym pałacem, leśnym jeziorkiem, oraz kilkoma nastrojowymi piwniczkami, w których można degustować miejscowe wina.
Szczególnie warto udać się na degustację trunków z winnicy Vilmosa Thummerera, który w roku 1995 otrzymał zaszczytny tytuł „Winiarza roku”. I tu także, podobnie jak w Egerze, odbywają się ciekawe imprezy z bogatym programem. Są to, na przykład, „Dzień piwnic winnych i potraw pieczonych w piecach” we wrześniu oraz „Święto młodego wina” w dniu św. Marcina w listopadzie.
Wspaniałe do uprawiania turystyki są okolice Egeru. Można w nich realizować wszechstronne programy w różnych dyscyplinach turystyki kwalifikowanej. Np. wycieczki piesze, w tym od dawna już bardzo popularne marsze z kijkami trekkingowymi tzw. „nordic walking”. Imprezy jeździeckie takie jak powożenie zaprzęgami, jazda na przełaj, rajdy, skoki przez przeszkody i wyścigi konne.
Stadnina w Szilvasvarad była miejscem światowego Zlotu jeździectwa w roku 2000. Regionalna muzyka cygańska, tradycyjna węgierska gościnność, a także znakomita kuchnia i doskonałe wina egerskiego regionu dodają uroku tym różnorodnym programom. Region Egeru idealnie nadaje się też do turystyki rowerowej, z wykorzystaniem zarówno rowerów turystycznych jak i górskich.
Przez region ten przebiega ogólno węgierski pieszy, znakowany kolorem niebieskim szlak turystyczny, o łącznej długości 1100 km. W pobliżu Egeru leżą dwa parki narodowe: Gór Bukowych i Aggtelek, które utworzono w celu ochrony rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz interesujących i cennych przyrodniczo form krajobrazu.
Wędrując po wzgórzach Bukku, Matry, a także w innych miejscach, których jest sporo, można spotkać ciekawe obiekty geologiczne. Region ten daje możliwość znalezienia wielu osobliwości nawet geologom – amatorom, których pasją są minerały i którzy posiadają o nich pewną wiedzę.
Dla miłośników turystyki kajakowej są organizowane spływy takimi malowniczymi rzekami – jak Cisa, Sajo, Bodrog, Bodva i Hernad. Przedstawiony tu obraz zalet Egeru nie byłby kompletny, gdyby pominąć walory tego miasta jako uzdrowiska. Istniejące w nim Kąpielisko Tureckie jest zabytkiem swoistej kultury kąpieli w wodach termalnych, która wykształciła się w czasie, gdy Węgry wchodziły w skład cesarstwa otomańskiego.
A były to lata 1526 – 1686. Istniejące dzisiaj kąpielisko lecznicze, którego wody zalecane są przy terapii schorzeń narządów ruchu, czynne jest przez cały rok. Znajduje się w nim siedem basenów z wodą polecaną szczególnie dla osób cierpiących na choroby reumatyczne. A zatem jedźcie spędzić urlop w Egerze i jego uroczych okolicach, a na pewno nie będziecie żałować tego wyboru.
Zdjęcia autora
