Kanada, drugi pod względem wielkości obszaru – ponad 9.976 tys. km kw. – kraj świata, przez niemal dwa wieki był dla Polaków przede wszystkim miejscem, do którego wyjeżdżali „za chlebem”.
Poczynając od uchodźców – uczestników Powstania Listopadowego, poprzez emigrację zarobkową, od połowy XIX w., Kaszubów i chłopów galicyjskich – także w latach międzywojennych, później byłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i ich rodzin po II Wojnie Światowej, po poszukiwaczy lepszego bytu niemal do naszych dni.
Surowe piękno tego kraju odkrył dla polskich czytelników, chyba jako pierwszy, Arkady Fiedler wydając w 1937 roku jedną ze swoich najsłynniejszych książek – „Kanada pachnąca żywicą”. Wyjazdy czysto turystyczne naszych rodaków do tej części Ameryki Północnej ciągle odbywają się na niewielką skalę.
Zwiedzanie Kanady ułatwiają im przewodniki po niej wydawane od paru lat po polsku przez różne wydawnictwa. Najnowszy, Bezdroży, w serii „Zielone przewodniki” Michelina właśnie ukazał się. Na zwiększenie liczby wyjeżdżających tam polskich turystów niewątpliwie wpływ ma i mieć będzie zniesienie obowiązku wizowego, dotyczące wyłącznie posiadaczy najnowszych paszportów – biometrycznych.
Prezentowany dziś przewodnik, napisany i wydany zgodnie ze schematem tej serii, zasługuje na uwagę oraz zainteresowanie nim. Uważam go za dobry, może nawet bardzo dobry, chociaż nie pozbawiony również wad, łatwych jednak do usunięcia w kolejnych wydaniach. Jak zwykle składa się z dwu około 40 – stronicowych części: „Organizacja podróży” i „O kraju” oraz ponad 400 – stronicowej prezentacji jego walorów w części „Odkrywanie Kanady”.
W pierwszej czytelnik i turysta znajduje liczne informacje, rady i odpowiedzi na ważne pytania. M.in. kiedy i dokąd pojechać? – z propozycjami ośmiu 2-3 tygodniowych, dosyć szczegółowo rozpisanych wycieczek po poszczególnych częściach tego ogromnego kraju, z planami mapkami, kolorowymi zdjęciami oraz oznaczeniami gwiazdkami – do 3-ch – atrakcyjności poszczególnych miejscowości i miejsc.
Jak również informacje o zalecanych wycieczkach tematycznych: Wielkie miasta kanadyjskie; Parki na obszarze Gór Skalistych, W kraju Eskimosów; Burzliwa historia – Indian i kolonistów; Śladami winorośli oraz Pora połowów. Ponadto informacje o możliwych eskapadach do USA: na Alaskę, Wielkie Jeziora i do Nowego Jorku.
Nie brakuje informacji jak się przygotować do takiej podróży, podstawowych praktycznych z przydatnymi adresami, o sposobach podróżowania do i po tym kraju, sugestie gdzie w nim nocować i jeść. O życiu codziennym od A do Z – m.in. z cennymi informacjami o zniżkach w hotelach, restauracjach, parkach narodowych itp. dla osób które skończyły 62 lata, o nie uwzględnianiu tam w wykazywanych cenach towarów podatków, które doliczane są dopiero przy kasie.
A są one spore: od towarów i usług państwowe wynoszą 5%, zaś prowincjalne dodatkowo 6-8%!. Przydatne są również inne informacje. Że np. napiwki wynoszą w Kanadzie 10-15% powyżej kwoty uwzględnionej w rachunku, czy że pokojówce zostawia się 1 dolara kanadyjskiego za każdą dobę spędzoną w hotelu. Warte lektury są również rady: co na miejscu warto zobaczyć i jak spędzać czas itp.
Znalazłem jednak w tym przewodniku także informacje niepełne, czy takie, które chyba tylko przez przypadek trafiły do jego polskiego wydania. Bo co naszemu turyście mówi np. informacja w rubryce „Budżet”: „Poziom życia w Kanadzie jest porównywalny z Francją”, zamiast jakiegoś odniesienia do cen w Polsce? Z jedynym konkretem: „Na jeden pełny posiłek trzeba liczyć średnio 15 – 30 EUR” i enigmatycznym stwierdzeniem: „Wstęp do parków, zabytków i muzeów jest płatny i względnie drogi…” – bez określenia co to znaczy w praktyce.
Podobnie, chyba tylko wskutek bezmyślności tłumaczy i wydawcy, w innym miejscu znaleźć można, wyróżnione barwnym tłem informacje w rodzaju: Montreal leży na tej samej szerokości co Chambéry, Calgary co Gand ( chyba chodzi o belgijską Gandawę ? ), Ottawa co Saint-Étienne, Vancouver co Metz, Winnipeg – co Amiens. Co to mówi i do czego potrzebne jest polskiemu czytelnikowi?
Równocześnie nie znajdzie on informacji np. o sławnych i zasłużonych dla Kanady Polakach. Nawet o wielkim budowniczym tamtejszych dróg, kolei, portów, mostów itp. inż. Kazimierzu Stanisławie Gzowskim ( 1813 – 1898 ). A oprócz niego można by wymienić wiele innych nazwisk. Nie znalazłem zresztą także dokładniej informacji, którą umieściłem na wstępie tej recenzji, o wielkości powierzchni kraju. Jedynie w paru miejscach stwierdzenia, że jest ona … ogromna.
W części „O kraju” znajduje się sporo ciekawych informacji na temat kanadyjskiej przyrody, historii – od początków osadnictwa przybyszy z Azji przez Cieśninę Beringa ( 25.000 – 15.000 lat p.n.e. ) po współczesność; o sztuce i kulturze oraz o gospodarce, państwie, ludności i gastronomii współczesnej Kanady.
W części podstawowej przewodnika: „Odkrywany Kanadę” autorzy przedstawili główne części kraju: Kolumbia Brytyjska – Góry Skaliste – Jukon, Prowincje prerii, Ontario, Quebec, Prowincje Atlantyckie, Terytoria Północo – zachodnie, Nunavut. Z informacjami o ich geografii, historii, gospodarce, wyodrębnionymi w ramkach informacjami praktycznymi itp.
A w tych częściach, w porządku alfabetycznym, najciekawsze, najważniejsze – lub za takie uznane przez autorów – miejscowości i miejsca. Z ich opisami, lokalizacją, liczbą mieszkańców, w przypadku większych także propozycjami zwiedzania, oznaczeniami ( od 0 do 3* ) rangi poszczególnych obiektów czy tras itp. Sporo dodatkowych informacji, niekiedy ciekawostek, włamano na barwnym tle w tekst.
Np. Majestatyczny Jukon; Szczyty w parkach ( narodowych ); Syrop klonowy; Grizzly; Historia stopy ( jednostki miary ); Ryby i owoce morza na zachodnim wybrzeżu itd. Dosyć obszerny Indeks na końcu przewodnika ułatwia szybkie odszukanie potrzebnej miejscowości czy obiektu, zaś mapki na wewnętrznych stronach okładek znalezienie najciekawszych miejsc i ich oznaczenie w systemie 3 – gwiazdkowym: Zobacz koniecznie, Warto odwiedzić, Godne uwagi.
Jest to więc, jak już stwierdziłem na wstępie, przewodnik dobry i zasługujący na polecenie czytelnikom. Chociaż wymagający w następnych wydaniach pewnych zmian, uzupełnień, bądź usunięcia – co w paru przypadkach zasygnalizowałem – informacji nie tylko zbędnych, ale wręcz irytujących polskiego czytelnika.
KANADA. Przewodnik w serii „Zielone przewodniki Michelina”. Praca zbiorowa, tłumaczenie z języka francuskiego. Wydawnictwo Bezdroża, wyd. I, Kraków 2010, str. 528, cena 49,90 zł.
