„W serii „wojewódzkiej” atlasów, a zarazem przewodników turystycznych, cyklu „Polska Niezwykła” warszawskiego wydawnictwa DEMART ukazały się kolejne pozycje, które zaczynamy prezentować Czytelnikom. O tym ciekawym cyklu wydawniczym piszemy od ponad dwu lat. Wcześniejsze omówienia poszczególnych pozycji można znaleźć w naszym Archiwum. Dodam, że publikację tych atlasów w układzie wojewódzkim rozpoczęto w 2008 roku. Dziś omawiamy tom Województwo Kujawsko – Pomorskie.
„Przewodnik podzieliliśmy na trzy główne działy – piszą we wstępie autorzy. W pierwszym, zatytułowanym REGIONY, zachęcamy Państwa do poznania niezwykłych zakątków województwa kujawsko – pomorskiego. Są to tereny, na których wiele atrakcji czeka na miłośników zabytków architektonicznych: spichlerze Grudziądza, kościoły oraz dawna zabudowa i średniowieczny układ Chełmna – polskiego Carcassonne, toruńska starówka, zamki krzyżackie w Świeciu, Radzyniu Chełmińskim i Gołubiu – Dobrzyniu. W Koronowie organizowana jest rekonstrukcja bitwy polsko krzyżackiej. Bory Tucholskie i Dolina Dolnej Wisły zachwycą swoim bogactwem amatorów leśnego runa i powideł śliwkowych, a oferta gościnnych gospodarstw agroturystycznych będzie ciekawą alternatywą dla wypoczynku w modnych kurortach. Kopernikowski Toruń zaprasza do planetarium z interaktywna salą „Orbitarium” i od stuleci kusi łasuchów słynnymi piernikami. Drugie miasto „wojewódzkie” – Bydgoszcz – nie bez powodu porównywana jest z Amsterdamem i Wenecją…Kolejny dział – INFORMATOR zawiera wykaz miejsc noclegowych, najciekawszych imprez cyklicznych oraz wiele przydatnych adresów…dział MAPY umożliwia planowanie atrakcyjnych wycieczek i sprawne poruszanie się po miejscowościach…”.
Województwo podzielono dla celów prezentacyjnych na 9 regionów: W Borach Tucholskich, Kociewskie smaki, Kraina zamków, Krajna i Pałuki, Kujawy i Ziemia Dobrzyńska, Nad graniczną Drwęcą, Od Brodnicy do Sierpca, Ziemia pierwszych Piastów oraz Kujawy Białe.
W Informatorze omówiono szlaki turystyczne: Piastowski, Cysterski, Romański, Uzdrowiska, Żnińską Kolej Powiatową i Szlak Kajakowy Brdy. Wyodrębniono: Atrakcje województwa – przyrodnicze, Kultura ludowa, Architektura sakralna oraz Obiekty inżynieryjne. Jak zwykle w tym cyklu są też informacje o Imprezach cyklicznych, Kuchni regionalnej, Bazie noclegowej i Przydatnych adresach. Ponadto mapy miast: Bydgoszcz, Brodnica, Chełmno, Chełmża, Ciechocinek, Grudziądz, Inowrocław, Koronowo, Nakło nad Notecią, Solec Kujawski, Żnin i Włocławek. No i Skorowidz miejscowości. Publikacja nie jest klasycznym przewodnikiem omawiającym wszystkie ciekawe obiekty i miejsca, chociaż na pewno większość najważniejszych. Zgodnie z tytułem cyklu przedstawia natomiast ponad 200 niezwykłych miejsc i historii. Oto parę próbek wybranych „na chybił – trafił”:
* Fragment opisu „Słowiańskiego Edenu” – okolic Jezior Szczytno i Krępsko: „Śladem prowadzonych tu transakcji są między innymi przedmioty z grodziska w Gwieździnie, gdzie obok ruskiej pisanki znaleziono również szklane paciorki z Bizancjum i fragmenty arabskich monet. Jednak najbardziej zdumiewające było przypadkowe odkrycie we wsi Garsk nad jeziorem Krępsko. Oto wiosną 1983 r. podczas orki dzieci zauważyły w bruzdach stare monety!…”. Po czym następuje opis losów tego skarbu składających się z około 350 przedmiotów srebrnych. W tym – obok umieszczone jego fotografię – denara Bolesława Chrobrego. Co prawda nie, jak piszą autorzy, unikalnego, gdyż denary tego typu posiadał już w zbiorach Emeryk Hutten – Czapski w połowie XIX wieku, a Edmund Kopicki w katalogu średniowiecznych monet polskich wydanym w 1974 roku uwzględnił ich 69, ale oczywiście rzadkiego i w zachwycającym stanie zachowania.
* Krajna i Pałuki. Wenecja. Najwęższa z najwęższych: „Koleje wąskotorowe – inwestycje całkowicie prywatne nie podlegały normom obowiązującym przy budowie sieci kolejowej. W związku z tym szerokość torów kolejki zależała od kaprysów inwestora. Najczęściej oscylowała między 80 a 100 cm . Budowniczowie Żnińskiej Kolei Wąskotorowej okazali się minimalistami – zbudowali tory o rozstawie 60 cm, najmniejszym wśród stosowanych przez koleje publiczne w Europie…”. I dalej o tej kolei i Muzeum Kolei Wąskotorowej przy stacji w Wenecji.
* Kujawy Białe. Trębki: „ W XIX – wiecznym neoklasycystycznym kościele parafialnym pw. św. Stanisława Kostki znajdują się dwie tablice poświęcone wybitnym Polakom, którzy urodzili się w Trębkach. Pierwszą uhonorowano Andrzeja Małkowskiego urodzonego 31 października 1888 r. … Na skrzyżowaniu dróg w Trębkach stoi pomnik poświęcony pierwszemu harcerzowi Rzeczypospolite, a na ścianie XIX – wiecznego dworu, w którym się urodził, znajduje się jeszcze jedna tablica pamiątkowa…Drugą tablicę w kościele parafialnym odsłonięto w 100. rocznicę urodzin Marii Wittek. Urodzona w 1899 r. była pierwsza kobietą w Polsce, która otrzymała stopień generała…” I dalej więcej o niej.
Tego rodzaju informacje, opowieści i ciekawostki są prawie na każdej stronie tego przewodnika – atlasu. Dzięki czemu można o wiele lepiej poznać rzeczywiście niezwykłe miejsca na terenie województwa.
Cezary Rudziński
WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO – POMORSKIE. Przewodnik – atlas z cyklu „Polska niezwykła – województwa”. Praca zbiorowa, Wydawnictwo DEMART. Wyd. I, Warszawa 2009, str. 166.
