Sycylia wielu ludziom kojarzy się przede wszystkim z mafią. Tymczasem, chociaż odgrywa ona tam ciągle znaczną rolę, turyści bezpośrednio nie mają z nią styczności i nie stanowi ona dla nich zagrożenia. Bo przecież zostawiają na niej spore, i tak pożądane pieniądze. Jest to jednak przede wszystkim znakomite, chociaż nie tanie, miejsce wypoczynku nad trzema morzami omywającymi jej brzegi. I prawdziwy rad dla amatorów zwiedzania, zabytków, kultury. Trudno nie zgodzić się z autorkami i wydawcą, którzy na tylnej okładce trzeciego już wydania przewodnika Bezdroży po tej wyspie piszą: „Sycylia to największa wyspa na Morzu Śródziemnym owiana starożytnymi mitami i uwikłana we wciąż żywe historie mafijne. Ekscytująca i urokliwa, z budzącą respekt Etną, dzikimi plażami, zacisznymi zatokami i słonecznymi winnicami. Uliczki Syrakuz, Palermo i Taorminy prowadzą do świątyń amfiteatrów i pałaców przypominających o wpływach greckich, arabskich, bizantyjskich… Istny kulturowy tygiel, feeria zapachów, spektakularnych widoków oraz smaków kuchni zakrapianej wybornymi oliwą i winem. Sycylię chce się chłonąć wszystkimi zmysłami”. I polskie autorki kompetentnie oraz ciekawie pomagają w tym czytelnikom i turystom.
Jest to, napiszę od razu na wstępie recenzji, przewodnik dobry, jeden z najlepszych w tej serii, a przeczytałem i zrecenzowałem już ogromną większość dotychczas wydanych. Jego dodatkowymi walorami jest blisko 200 kolorowych zdjęć i ilustracji, 27 planów i mapek, 4 obszerne, cztero – sześciostronicowe wkładki tematyczne oraz prawie 50 informacji i ciekawostek w ramkach włamanych w tekst. Autorki na wstępnie, zgodnie z koncepcją tej serii przewodników, najpierw prezentują główne atrakcje wyspy. Po siedem „Najpiękniejszych budowli” i „Regionalnych kulinariów”, po sześć „Miejsc, które trzeba zobaczyć” i „Muzeów oraz galerii”. I cztery „Niezapomniane przeżycia”. Na ile zdołałem poznać Sycylię, a np. spośród wymienionych najpiękniejszych budowli nie widziałem tylko jednej, ale ona znajduje się na Liście UNESCO, jest więc na pewno wyjątkowa, to wybór trafny. Chociaż do miejsc, które trzeba zobaczyć, dodałbym jeszcze przynajmniej Taorminę, zwłaszcza wiosną, a nie tylko uwzględniony tamtejszy antyczny teatr.
Zaś do sugerowanych niezapomnianych przeżyć koniecznie wieczór w teatrze marionetek. Dwa rozdziały wstępne zawierają chyba wszystkie, przynajmniej podstawowe, informacje potrzebne turyście. Ze zwróceniem szczególnie uwagi na niektóre. W „Informacjach praktycznych” m.in. o kosztownym (duże prowizje) podejmowaniu gotówki z automatów. A także radzie, aby jadąc tam ubezpieczyć się dodatkowo, zwłaszcza gdy ma się w planach wycieczki górskie, wspinaczkę, nurkowanie itp. W przypadku tańszych noclegów z sugestiami, aby korzystać z dobrych i stosunkowo niedrogich (Sycylia do tanich nie należy) hosteli. Co możliwe jest jednak tylko do 5 nocy w tym samym. Ale z informacjami i o innych opcjach, podobnie w przypadku wyżywienia. I takimi szczegółami, jak że restauracje i trattorie otwarte są przeważnie tylko w określonych godzinach: sjesty i wieczorem. W „Informacjach A-Z” warto zwrócić uwagę na zakaz autostopu na autostradach, z wysokimi mandatami za sama próbę zatrzymywania samochodów.
Czy, że obsługa kelnerska wliczona jest w cenę, więc nie zostawia się napiwków, a Włosi robią to tylko wyjątkowo. O zakazie palenia papierosów w lokalach gastronomicznych, pociągach itp. Wejście do tych ostatnich wymaga najpierw skasowania biletu w automacie, bez czego posiadającego go podróżnego traktuje się jak jadącego na gapę. Ważna jest też informacja, że muzea i galerie otwarte są tylko od wtorku do soboty, chociaż iniektóre w sezonie również w niedziele. Ale poza nim nawet tylko po 2-3 dni w tygodniu. Jeżeli chodzi o zagrożenia, to głównym są kradzieże kieszonkowe, zrywanie toreb czy aparatów fotograficznych z ramienia przez rabusiów na skuterach lub motocyklach, a także włamania do samochodów, o ile leżą w nich na widoku torby lub cenne przedmioty. „Krajoznawcze ABC” to zwięzły, ale ciekawy zestaw informacji o sycylijskim klimacie, przyrodzie, kalendarzu historycznym od czasów neolitu do roku 2006, społeczeństwie, języku (dialekcie) sycylijskim, kulturze i sztuce.
A także tradycyjnej muzyce, świętach i festiwalach oraz kuchni włoskiej i sycylijskiej. Część przewodnikowa prezentuje wyspę w podziale na jej główne części: zachodnią i wschodnią. A w nich główne miasta z okolicami, wyspami oraz zabytkowymi miejscami, m.in. stanowiskami archeologicznymi. Zgodnie ze schematem: krótka prezentacja, zarys historii i rady, co warto zobaczyć. Z propozycjami tras zwiedzania oraz opisami na nich zabytków i innych obiektów wartych poznania. Z ich nazwami oraz wyróżnionymi czerwoną czcionką dniami i godzinami otwarcia oraz cenami wstępu. Dotyczy to, o czym warto wiedzieć, również kościołów odwiedzanych w celach turystycznych i zwiedzenia, a nie tylko udziału w mszy. Wszystko krótko, chociaż bez przesady, ciekawie i kompetentnie. Jak już wspomniałem, w przewodniku tym są cztery obszerne wkładki monotematyczne:
„Sycylijskie marionetki”, „Sycylijska mafia”, „Słynni Sycylijczycy” oraz „Święta i festiwale”. Wśród wspomnianych krótkich informacji w ramkach są zarówno praktyczne, jak n.p.: „Włoskie placówki dyplomatyczne w Polsce”, „Co zabrać?”, „Największe lotniska Sycylii” czy „Dni wolne od pracy”, a także mnóstwo ciekawostek pogłębiających wiedzę czytelnika o wyspie, jej przeszłości, teraźniejszości i atrakcjach. Na końcu znajduje się krótki słowniczek polsko – włoski z mini rozmówkami. Z przyjemnością polecam ten przewodnik zarówno tym, którzy wybierają się na Sycylię, jak i szukającym ciekawego kierunku kolejnego wyjazdu zagranicznego. Na pewno ich zainteresuje i zachęci, aby poznać tę wyspę.
SYCYLIA. Przewodnik Bezdroży z serii travelbooków. Autorki: Agnieszka Fundowicz i Agnieszka Masternak. Wydawnictwo Helion, wyd. III, Gliwice 2019, str. 232, cena 26,90 zł. ISBN 978-83-283-4056-5
