Wśród stołecznych zabytków sakralnych wzniesionych w różnych latach i okresach historycznych na obu brzegach Wisły, od Bielan i Tarchomina na w północnej części miasta, po Wilanów w południowej, reprezentowane są różne style architektoniczne. Od ceglanego gotyku, poprzez nieliczny renesans i dominujący barok, po klasycyzm. Obok przeważających kamiennych i ceglanych, są jednak również kościoły drewniane. Wśród tych ostatnich szczególne miejsce zajmuje, jako najstarszy z zachowanych, modrzewiowy kościół p.w. św. Michała Archanioła w dawnej wsi Grodzisk, w obecnej dzielnicy Białołęka na prawym brzegu rzeki. Włączonej do Warszawy wraz sąsiednimi wsiami w roku 1977 r. Współcześnie stoi on przy ul. Głębockiej 119, w rejonie miasta intensywnie zabudowywanym zarówno domami jednorodzinnymi, jak i apartamentowcami.
Niewielki, jednonawowy kościół ze stromym dachem pokrytym gontami, przypomina trochę drewniane świątynie szlaku architektury drewnianej w południowo – wschodnich województwach Polski. Warszawski leży jednak na szlakach turystycznych : „Skarbiec Mazowiecki” – obiektów sakralnych w Warszawie i na Mazowszu oraz „Bijące Serce Historii – kościoły Warszawy”.
O czym informuje tablica stojąca na terenie kościelnym po prawej stronie za bramą wejściową. Zarówno Grodzisk, jak i stojący w nim kościół, ma, jak przystało na zabytek, swoje legendy. Ta dawna książęca osada targowa swój rodowód wywodzi z X wieku. Później przejęta została przez dobra królewskie. Według, nie potwierdzonej jednak w źródłach pisanych, legendy z XVI w. Grodzisk wraz z innymi dobrami na Mazowszu otrzymała owdowiała królowa Bona.
Podobno podczas pobytu w tej osadzie zasłabła, a w podziękowaniu za wyzdrowienie ufundowała mały drewniany kościółek. Z dokumentów zakonnych wiadomo natomiast, że ziemie w Grodzisku wraz z kościółkiem otrzymali w 1602 r. bernardyni z warszawskiej Pragi z nadania króla Zygmunta III Wazy. Zbudowali oni przy kościółku swoją niewielką siedzibę, w której zamieszkało kilku zakonników.
Podczas szwedzkiego potopu zarówno ona, jak i świątynia, padły jednak ofiarą ognia i zniszczeń. Po wielu latach zakonnicy w 1717 r. odbudowali, a faktycznie wznieśli nowy, zachowany do naszych czasów, kościół z drewna modrzewiowego. Wieńcząc go na dachu wieżyczką z sygnaturką i żelaznym krzyżem. Kilka metrów na prawo od wejścia na teren kościelny zbudowali też dzwonnicę, w której w 1734 r. zawisły dwa spiżowe dzwony.
W roku 1811, po likwidacji bernardyńskiego kościoła na Pradze – na jego miejscu powstały fortyfikacje, przeniesiono z niego do św. Michała Archanioła cztery ołtarze oraz figury świętych. W głównym była – i jest nadal – kopia obrazu MB Częstochowskiej, w bocznych wizerunki św. św. Antoniego, Michała i Jana Nepomucena. Po kasacie, w 1864 r., zakonu bernardynów, grodziski kościółek stał się filią parafii MB Loretańskiej na Pradze.
Dodatkowo stracił znaczenie, gdy nową parafię utworzono w Markach. Kościół ten przeszedł jednak gruntowny remont w 1888 r., zaś w latach 1895-1917 był filią parafii opiekującej się wsiami Grodzisk, Drewnica, Marki i Siwki. Uszkodzenia z lat II wojny światowej usunięto w latach 1950-1954. Ze względu na jego wartość historyczną i architektoniczną, w 1965 r. kościół ten wpisany został na listę zabytków.
W latach 1958-1975 był filią parafii w Markach, a następnie samodzielną parafią dla kilku osiedli w północno – wschodniej części stolicy. Gruntownie wyremontowany w latach 2003-2004 przyciąga nie tylko parafian, ale również turystów i miłośników zabytkowej architektury.
Ładnie ogrodzony ma nową Drogę Krzyżową dookoła świątyni z rzeźbionymi w drewnie stacjami, wspomnianą drewnianą dzwonnicę oraz również wyrzeźbioną w drewnie figurę Chrystusa Frasobliwego umieszczoną w dziupli uschłego i ściętego drzewa, ma za sąsiedztwo duży budynek plebanii nawiązujący architektonicznie do szlacheckiego dworku.
W jasnym wnętrzu świątyni o ścianach pokrytych drewnem, znajduje się kilka wartych zobaczenia zabytków. Przede wszystkim wspomniany ołtarz główny z XVII w., ale także drewniane figury świętych: Feliksa i Jana Nepomucena oraz dwu świętych benedyktyńskich.
Ponadto obraz św. Stanisława z XVIII w i kielich ze stopą dorobioną w 1889 roku. Pozostałe elementy wyposażenia: ambona, dwa konfesjonały, 6-głosowe organy z 1976 r. oraz rzeźbione w drewnie i polichromowane stacje wewnętrznej Drogi Krzyżowej, są już współczesne, a przynajmniej pochodzą z XX-XXI wieku.
Zdjęcia autora
