Krzyż był dla etiopskich chrześcijan bardzo ważny od zarania ich państwowości. Król Ezana, już w IV wieku, umieścił jego symbol na monetach. Pozwala to dokładnie określić od kiedy kraj stał się chrześcijański. Etiopskie krzyże ewoluowały przez wieki i dziś podobne bogactwo form nie występuje nigdzie indziej na świecie.
Ze względu na rozmiar i przeznaczenie etiopskie krzyże możemy podzielić na trzy rodzaje. Krzyże procesyjne – są duże i imponujące. Mają pusty trzonek w który wkładane jest drzewce, umożliwiające niesienie ich ponad głowami, podczas uroczystości religijnych. Krzyże osobiste czy też ręczne – mają mniejsze rozmiary i trzonek zakończony ozdobnym rozszerzeniem dającym oparcie dla dłoni, są często używane są do błogosławienia wiernych. Najmniejsze są krzyżyki noszone na szyi. Początkowo oznaką przynależności do kościoła był sznur (matab) zawiązywany wokół szyi po ceremonii chrztu. Z czasem na sznur zaczęto nawlekać krzyże. W XV cesarz Zara Jakob wydał dekret nakazujący każdemu z chrześcijan nosić na szyi krzyż.
Symbolika ornamentów
Etiopskie krzyże mają ściśle określoną symbolikę. Gdy jakiś ornament występuje 12 razy oznacza to apostołów, gdy 4 – ewangelistów. Liczba trzy jest zarezerwowana dla Trójcy Świętej itp. Ze względu na styl wyróżniane są krzyże: „Lalibela” o charakterystycznym owalnym kształcie, „Gonder” zazwyczaj oparte na okręgu i „Aksum” najbardziej zbliżone do klasycznej formy. Etiopski krzyż może być piękną i oryginalną zarazem pamiątką z tego kraju.
Etiopskie krzyże w Polsce
W zbiorach warszawskiego Muzeum Narodowego znajduje się interesująca kolekcja etiopskich zabytków. Pochodzą od dwóch darczyńców: Wojciecha Korablewicza , pracującego w Etiopii polskiego lekarza, autora interesującej książki „Słońce na Ambach” i profesora Stanisława Chojnackiego, założyciela i wieloletniego kustosza mieszczącego się na terenie Uniwersytetu w Addis Abebie Muzeum Etnograficznego ( W etiopskim muzeum znajduje się poświęcona profesorowi tablica pamiątkowa).
Kolekcja składa się w przeważającej części z charakterystycznych dla Etiopii krzyży. Uważa się, że głęboki kult Krzyża Świętego przeniknął do Etiopii z tradycji wschodnio chrześcijańskiej. Nie jest on wyłącznie symbolem śmierci Zbawiciela ale poprzez Zmartwychwstanie symbolem odkupienia ludzkości.
Metalowe i drewniane krzyże eksponowane w Muzeum Narodowym zachwycają różnorodnością i bogactwem kształtów.
Piękna Ikona Matki Boskiej Salus Populi Romani („Zbawienie Ludu Rzymskiego”), również będąca częścią kolekcji, jest świadectwem niezmiernie rozpowszechnionego wśród etiopskich chrześcijan kultu maryjnego. Pierwowzorem dla niej był obraz przechowywany w rzymskim kościele Santa Maria Maggiore.
By trafić do sali z etiopskim zbiorem trzeba po wejściu do muzeum skierować się w lewo, tam gdzie znajduje się kolekcja fresków z Faras.
*
Konflikt zbrojny na północy kraju uniemożliwia zwiedzanie tej części Etiopii, dostępne są tylko okolice Addis Abeby np. klasztor Debre Libanos oraz Bahyr Dar. Nie ma przeszkód w zwiedzaniu południa kraju np. osławionej Doliny Omo.
Jako, że jest bardzo mało turystów, spotkania z ludźmi Mursi czy też Hamer, wróciły do dawnej spontaniczności.
Wydaje się, że wewnętrzna powoli się stabilizuje, Etiopia wznowiła wydawanie wiz przez Internet. Wojska rządowe odbijają kolejne miasta, zajęte wcześniej przez rebeliantów Tigrai. Niestety nadal okupowana jest Lalibela.
Więcej informacji o Etiopii i propozycje podróży do tego kraju:
