8,5 mln km kw. powierzchni – piąte pod tym względem państwo świata. Jedno z trzech kontynentu południowoamerykańskiego położonych po obu stronach równika, chociaż ogromna większość terytorium Brazylii leży między nim i zwrotnikiem Koziorożca. Blisko 190 mln mieszkańców. Kraj dynamicznego rozwoju gospodarczego, bogaty równocześnie w przyrodę i krajobrazy – m in. najwspanialsze wodospady świata Foz do Iguaçu, a także zabytki. Z 18 miastami, dzielnicami, świątyniami i parkami narodowymi wpisanymi na Listę Dziedzictwa UNESCO. To chyba jego najkrótsza turystyczna wizytówka. Ciągle zbyt rzadko, głównie ze względu na odległość i koszty podróży, odwiedzany przez polskich turystów.
Być może zainteresowanie Brazylią wzrośnie po ukazaniu się nowego przewodnika po niej. Wydanego właśnie przez wydawnictwo Hachette Polska w serii „Przewodniki „Wiedzy i Życia”. Jak wszystkie z niej przeznaczonego do oglądania – zawiera bowiem ponad tysiąc barwnych zdjęć i ilustracji, trójwymiarowych rysunków najciekawszych fragmentów miast oraz przekrojów i rzutów najważniejszych obiektów – i czytania przed podrożą, w jej trakcie – zwłaszcza przez osoby nie potrzebujące zbyt szczegółowych informacji oraz po powrocie dla utrwalenia tego, co się zobaczyło.
Zawiera on blisko 40 stronicowe Wprowadzenie z informacjami o kraju w rozdziałach poświęconych jego odkrywaniu, miejscu na mapie, panoramie, najważniejszym stałym wydarzeniom roku. A także historii – z jej kalendarium – od 13 wieku p.n.e. po współczesność. Wszystko, jak i w pozostałych częściach tego przewodnika, w ogromnym skrócie, chociaż z pewnymi wyjątkami.
Walory turystyczne tego rozległego kraju, składającego się z 26 stanów i stołecznego dystryktu federalnego Brasilia, przewodnik przedstawia według pięciu głównych regionów Brazylii: Południowy wschód, Północny wschód, Północ, Środkowy zachód i Południe. A w każdym z nich po kilka stanów oraz wszystkie najważniejsze miasta i wiele innych ciekawych miejsc i obiektów. Niektórym poświęca sporo miejsca.
Najliczniej odwiedzanemu przez turystów Rio de Janeiro, łącznie z jego planami i informacjami praktycznymi, ponad 30 stron. Największemu miastu kraju i drugiemu pod względem liczebności świata São Paulo – 25. Niektórym z Listy UNESCO, takim jak Paraty, Ouro Preto, Cogonbas, Diamantina, Salvador – jego centrum Polourinho czy San Miquel das Missões po 2 – 4 strony. Z wieloma ciekawostkami, czy mało znanymi szczegółami.
Np. że w roku 1808 Rio de Janeiro, po przeniesieniu się do niego króla z dworem, było stolicą nie tylko Brazylii ( nią pozostało do 1960 r. ), ale całego imperium portugalskiego. Lub, że nazwa najsławniejszej tamtejszej plaży Copocabana pochodzi od inkaskiego, później i obecnie katolickiego sanktuarium maryjnego nad jeziorem Titicaca w Boliwii. W XVII w. kapitan statku ocalonego podczas sztormu wzniósł bowiem w podzięce kaplicę ku czci Matki Boskiej z Copocabany. Później tak zaczęto nazywać całą dzielnicę Rio oraz twierdzę Forte de Copacabana, z której rozciąga się wspaniały widok na leżąca poniżej wspaniałą plażę, którą również tak zaczęto nazywać.
Czy – a to tylko przykłady z jednego miasta – że sławna w świecie figura Chrystusa Zbawiciela ( Cristo Redentor ) – będąca znakiem rozpoznawczym Brazylii tak jak piramidy Egiptu czy Tadż Mahal Indii, wykuta została we Francji z wapienia i ma 30 m wysokości. W tekst przewodnika włamano zarówno krótkie, ciekawe informacje w ramkach na niebieskim tle, jak i obszerne 1-2 stronicowe.
Np. Karnawał w Rio – z jego kalendarium aż do 2015 roku; Fawele – które wcale nie są slumsami, chociaż zdarzają się i takie, lecz ubogimi dzielnicami – miasteczkami, których w Rio jest około 800 (!); Kultura afrobrazylijska; Smaki północnego wschodu; Ekosystem Amazonki; Ludność Amazonii; Wielokulturowe południe Brazylii; Kultura gaúchos i inne.
Tematyki polskiej w tym kraju zagraniczni autorzy, niestety, praktycznie nie zauważyli. Znalazłem tylko króciutką wzmiankę o Słowianach i osiedlaniu się Polaków w okolicach Kurytyby od 1869 roku – ze zdjęciem chaty z bali w Muzeu da Imigração Polonesa w tym mieście oraz w części dotyczącej stanu Parana kilkunaście słów o Bosque Papa João II Memorial Polonés – skansenie 3 budowli drewnianych, w tym kościoła, w jednym z kurytybskich parków.
Jak zawsze w przewodnikach tej serii są też 2 rozdziały informacyjne. W Informacji Turystycznej znaleźć można liczne polecane hotele i inne obiekty noclegowe z ich nazwami, adresami, charakterystyką, telefonami i e-mailami. Podobnie lokale gastronomiczne, placówki handlowe, miejsca gdzie można się rozerwać czy uprawiać sport i aktywny wypoczynek. Natomiast w Informacjach Praktycznych to, co turyście jest najbardziej potrzebne z zakresu planowania i odbywania podróży, języka, religii, bon tonu, zdrowia i opieki medycznej, bezpieczeństwa, podróżowania po kraju ( z planami metra w Rio de Janeiro i São Paulo ) itp. Odszukiwanie potrzebnych informacji ułatwia obszerny Skorowidz, zaś porozumiewanie się na miejscu króciutki tematyczny słowniczek polsko-portugalski.
Mankamentem łatwym do usunięcia w następnym wydaniu tego udanego przewodnika jest brak symboli przy obiektach z Listy UNESCO.
BRAZYLIA. Przewodnik z serii „Wiedzy i Życia”. Praca zbiorowa. Tłumaczenie Anita Kłos. Wydawnictwo Hachette Polska, Warszawa 2009, str. 464.
