
Z drugiej strony córka papieża Aleksandra VI Lucrezia Borgia (1480-1519) miała opinię trucicielki, zaś jej brat i też syn papieża, Cesare (1475-1507), kardynał, książę i polityk słynny z wiarołomstwa oraz bezwzględnych metod sprawowania władzy.
To on przecież był pierwowzorem „Księcia” (1532) Niccolo Machiavellego (1469-1527). Jako ciekawostkę dodam, że wnuk jezuity, błogosławionego Franciszka i prawnuk papieża Aleksandra VI, urodzony w 1658 r. Francesco Borgia książę Squillace, był w latach 1614-1621 wicekrólem Peru.
NA COSTA DEL AZAHAR – WYBRZEŻU KWITNĄCEJ POMARAŃCZY
Najsławniejsi z Borgów kojarzeni są oczywiście z Italią. Znacznie mniej znany jest fakt, że ród ten wywodził się z Hiszpanii, a jego kolebką były miasta Gandia i Xativa na obecnym Wybrzeżu Walenckim – fragmencie Costa del Azahar – Wybrzeża Kwitnącej Pomarańczy. Sporo dowiedzieć się na temat tego rodu można zwiedzając Pałac Dożów w pierwszym z tych miast.

Głową rodu był w tym czasie wspomniany już książę Rodrigo, biskup Walencji, który w siedem lat później został papieżem Aleksandrem VI. W gandyjskim pałacu mieszkało i sprawowało rządy kolejno czterech książąt – dożów z rodu Borjów. Jest to budowla zabytkowa, chociaż w rezultacie przebudów dosyć odległa od XVI – wiecznego pierwowzoru. Współcześnie zamieniona w muzeum. Gotycki kształt w stylu gotyku florenckiego zachowało w nim jedynie patio.
Interesujące są jednak również późniejsze wnętrza pełne zabytkowych mebli, ceramiki, rzeźb, obrazów. Szczególnie cenna jest ceramiczna posadzka z 1510 roku. Godna uwagi zwłaszcza sala audiencjonalna z przepięknymi drewnianymi okiennicami i drzwiami, ozdobiona arrasami i wykładzinami ceramicznymi, wypełniona meblami z epoki. Większość sal zajmuje ekspozycja pamiątek i obrazów dotyczących błogosławionego Franciszka Borgia, nazywanego tu świętym.
ZASKAKUJĄCE POLONICUM

Zmarł w Rzymie, ale z jego postacią związane jest tutejsze polonicom. Duży obraz bez większej wartości artystycznej, ale przedstawiający 16-letniego polskiego studenta Stanisława Kostkę, późniejszego świętego, klęczącego przed o. Francisco de Borja podczas ich spotkania w Rzymie. W Gandii jest więcej zabytków godnych uwagi.

Mieszczą się tam apartamenty, letnie rezydencje, bary, kluby nocne itp. W mieście najciekawsza jest oczywiście jego Starówka. Przede wszystkim gotycka kolegiata przebudowana ze starego meczetu – Gandia, podobnie jak większość Hiszpanii również była przez lata we władzy Maurów. Ponadto staromiejskie uliczki i zabytkowe domy.
W pobliżu tego miasta znajduje się klasztor San Jeronimo położony na wzniesieniu. A w odległości około 30 km drugie miasto związane w Hiszpanii z Borjami – Xàtiva. W którym, dodam, urodził się w 1591 roku jeden z najwybitniejszych malarzy hiszpańskich, Josè Ribera, później nadworny artysta wicekróla Neapolu.

XÀTIVA – MIASTO TYSIĄCA FONTANN
Kres średniowiecznej świetności Xàtivy, którą Hiszpanie nazywają Játiva, położył król Filip V Burbon podczas wojny o sukcesję hiszpańską. Ponieważ miasto sprzyjało jego przeciwnikom, to po zwycięstwie w bitwie pod Almandą rozkazał w 1707 r. miasto spalić i przemianować na San Felipe. Dawną nazwę odzyskało ono dopiero w 1811 roku i to w obecnej, katalońskiej wersji.

Warto jednak zobaczyć również zachowane wnętrza i muzealną ekspozycję w nich. W oglądanej z góry Xàtivie nazywanej „Miastem tysiąca fontann” dominuje masywna, monumentalna kolegiata – wcześniej katedra – wybudowana w XVI i przebudowana w XVIII w. w stylu renesansowym. A także kościół św. Feliksa – San Félix z gotycką kaplicą i zbiorami malarstwa szkoły walenckiej.
Trzeba też odwiedzić kościół św. Piotra z XIV w. z elementami gotyckimi wnętrz oraz Hospital Real – renesansowy były Szpital Królewski z piękną fasadą w hiszpańskiej odmianie Renesansu, stylu plateresco. Zachowały się również budynki z fragmentami murów jeszcze z czasów rzymskich, a także mauretańskich.

Zdjęcia autora