W Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie 12 września br. otwarta została nowa galeria nazwana Magazynową, gdyż mieści się na II piętrze tzw. Markoniówki. Dawnego pawilonu kąpielowego księżnej Izabeli Lubomirskiej. Początkowo parterowy, dobudowany przez Szymona Bogumiła Zuga w latach 1775-1778 do południowego skrzydła pałacu, pawilon ten był połączony z pokojami księżnej.
Obecny kształt trzykondygnacyjnego budynku uzyskał on pod koniec XIX w. po przebudowie dokonanej według projektu Leandra i Władysława Marconich, od nazwiska których otrzymał swoją nazwę. W XIX i XX w. pełnił on różne funkcje. Znajdowały się w nim prywatne pokoje mieszkania właścicieli i pokoje dla służby, później biura opiekunów zbiorów oraz pracownie: konserwatorska i fotograficzna.
A współcześnie muzealne magazyny połączone bezpośrednio z wnętrzami ekspozycyjnymi pałacu. Równocześnie Markoniówka stanowi osobną kubaturę łatwą do oddzielenia od skrzydła pałacu, co jest ważne aby zapewnić zbiorom optymalna temperaturę, wentylację i wilgotność. Taki, nowoczesny, zautomatyzowany system zaprojektowano i zrealizowano na potrzeby Galerii Magazynowej.
W jej ekspozycji zajmującej 224 m², a z całkowitą powierzchnią nowych przestrzeni magazynowych około 463 m², znajduje się około 3260 obiektów rzemiosła artystycznego, przy czym w warunkach lepszych niż dotychczas. W Wilanowie realizowana jest bowiem nowoczesna koncepcja magazynów muzealnych.
W której są one sercem kolekcji, a nie, jak dawniej i nadal w bardzo wielu muzeach nie tylko polskich, miejscem przechowywania obiektów „gorszych”, „niepotrzebnych”, nie pasujących do stałej kolekcji. Wręcz przeciwnie, magazyny powinny być, i tu są, skarbcem i bardzo ważną częścią muzeum umożliwiającą stała, dynamiczną wymianę ekspozycji i prezentacji zbiorów zwiedzającym.
Których w Wilanowie w ub. roku było ponad 2 miliony. A nowa galeria na pewno jeszcze bardziej zwiększy nim zainteresowanie. Jej projekt powstał w latach 2013-2014 z inicjatywy dyrektora muzeum Pawła Jaskanisa. Dobierając eksponaty do tej ekspozycji wykonano blisko 2500 opinii konserwatorskich.
Obiekty przypisano do pomieszczeń w taki sposób, aby gromadzone w jednej przestrzeni miały podobne wymagania środowiskowe – wilgotności, oświetlenia, temperatury. A zarazem by odpowiadały sobie tematycznie. Osobno więc ceramika, szkło, metal, tkaniny i papier oraz przedmioty drewniane dekorowane laką. I tak właśnie prezentowane są w niej muzealne skarby.
Większość z nich nigdy nie była jeszcze wystawiana publicznie, bądź tylko okazjonalnie na różnych wystawach. W pierwszej sali oglądam stare chińskie obrazy: akwarele, gwasze, tusze na papierze lub płótnie. Na ścianach obrazy olejne, a w gablotach ceramikę. Zwłaszcza bardzo interesujące porcelanowe figurki, wazy, misy i talerze z Dalekiego Wschodu. W większości z XVIII – XIX w.
W sąsiedniej sali zgromadzono m.in. tkaniny. Eksponowane w specjalnie skonstruowanych szufladach o powierzchni wielu metrów kwadratowych, które wysuwa się kolejno, aby obejrzeć to, co się w nich znajduje. Bardzo efektownie wygląda niewielka, ale interesująca kolekcja starej broni, uzbrojenia i hełmów. Wśród broni białej są m.in. szable tureckie wykonane ze stali damasceńskiej, z rękojeściami zdobionymi złotem, srebrem lub masą perłową.
Bo dekoracje szabli i pochew świadczyły przecież o randze ich właścicieli. Z broni palnej można obejrzeć m.in. arkebuzy myśliwskie inkrustowane kością słoniową. Całą górną półkę gabloty zajmują zabytkowe metalowe hełmy. Zaś broń biała i palna eksponowana jest nie tylko w gablotach, lecz także w znajdujących się w ich dolnych częściach wysuwanych, jedna nad drugą, szufladach.
Szczególnie cenne są, zgromadzone w kolejnej sali, wyroby złotnicze. Głównie srebrne i złocone. Twórca tej kolekcji Stanisław Kostka Potocki kupował je u najlepszych złotników epoki. I obecnie te świeczniki, patery i inne artefakty srebrne lub ze złoconego brązu należą, co z dumą podkreślały pracownice naukowe muzeum oprowadzające zaproszonych dziennikarzy, do najcenniejszych w Europie.
W ekspozycji znajduje się też sporo cennych zegarów kominkowych. W części Markoniówki przeznaczonej na Galerię Magazynową jest również Pracownia konserwacji malarstwa. Zapewnia to lepsze bezpieczeństwo obiektom, gdyż w przypadku potrzeby konserwacji nie trzeba ich przemieszczać poza budynek pałacu.
Mieliśmy okazję zobaczyć przy pracy dwie konserwatorki dzieł sztuki zajmujące się niezwykle rzadkim, drewnianym tunanbanem. Jest to rodzaj rzeźbionego, drewnianego stołu z XVIII w. wykonanego w Japonii, ale na zamówienie z Europy, z wzornictwem portugalskim. Zachowało się ich prawdopodobnie zaledwie 8, przy czym ten egzemplarz jest największym na świecie.
Już na podstawie tych paru przykładów widać chyba, że w nowej galerii są szalenie ciekawe obiekty, warte zobaczenia. Chętnych nie powinno zabraknąć, nawet jeżeli na wejście do Galerii Magazynowych trzeba będzie trochę poczekać. Ze względu na niewielkie pomieszczenia i konieczność zachowania odpowiednich warunków konserwatorskich, równocześnie nie może przebywać w nich więcej niż 15 osób.
Galerie Magazynowe Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie otworzyli: sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin i dyrektor muzeum Paweł Jaskanis. Po indywidualnym zwiedzaniu jej przez zaproszonych gości, odbyło się czterogodzinne seminarium na temat: „Co to jest magazyn studyjny?” wraz prezentacją jego projektu.
Specjaliści, także z innych muzeów, swoje wystąpienia poświęcili tematom: „Markoniówka: projekt, realizacja, efekt”. „Krótka historia „magazynu” muzealnego i trendy pierwszych dekad XXI w. w muzealnictwie”. „Wieliczka – magazyn dziejów ziemi”. „Formy udostępniania zbiorów Gabinetu Rycin i Rysunków w Muzeum Narodowym w Warszawie”, „Otwieram się dla Ciebie Skarbie(c). Magazyny otwarte Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” „Muzea na wolnym powietrzu – to wielkie, otwarte magazyny muzealne.” I „Czy w rezydencjach istnieje podział na „wystaw” i „:magazyny”?
Zdjęcia autora
