W Chęcinach oddalonych od Warszawy o niemal 200 km powstała nowa baza naukowa dla geologów Uniwersytetu Warszawskiego. 19 października o godz. 12.00 oficjalnie rozpoczęło swoją działalność Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej. ECEG tworzy pięć budynków o podobnej wielkości i wysokości połączonych ze sobą przeszklonymi przejściami: laboratoryjno-dydaktyczny, konferencyjny oraz trzy noclegowe. W części głównej znajduje się aula, ulokowana 8 metrów pod ziemią duża sala konferencyjna mogąca pomieścić 240 osób, której ściany wkomponowane są w skalne odsłonięcia środkowodewońskich wapieni. W części laboratoryjno-dydaktycznej znajdują się pracownie i sale wykładowe, m.in. laboratorium przygotowania próbek geologicznych, chemiczne, geofizyczne, kartowania geologicznego i mikroskopowego. W trzech pozostałych budynkach są miejsca noclegowe, dla kadry naukowej, studentów oraz gości (razem 170 miejsc). Obiekt przystosowany jest dla osób niepełnosprawnych.
–„Ogromną zaletą centrum, jest dostępna w nim aparatura – powiedziała profesor Ewa Krogulec, dziekan Wydziału Geologii UW. Po powrocie z terenu nie trzeba będzie wracać na wydział, wysyłać próbek i czekać na ich analizę, tylko będzie można przeprowadzić samodzielne badania w specjalistycznych laboratoriach dostępnych na miejscu”. Bazę naukową zapewnił Uniwersytet Warszawski zaś gmina Chęciny zaproponowała lokalizację w kamieniołomie na górze Rzepka koło wsi Korzecko. Fundusze uzyskano z Unii Europejskiej z puli przeznaczonej na rozwój województwa świętokrzyskiego. Wartość budowy i wyposażenia – ponad 35,4 miliona zł, powierzchnia 6,3 tys. m kw.
Na wyposażenie centrum w sprzęt laboratoryjny i naukowy wydano ponad 4,5 miliona zł. Zakupiono m.in. georadar i tomograf elektrooporowy służący m.in. do badania budowy geologicznej ziemi bez konieczności robienia wykopów, oraz spektrometr promieniowania naturalnego gamma, do szybkiego określania zawartość promieniowania izotopów promieniotwórczych w skałach.
Budynki centrum wkomponowane zostały w nieckę nieczynnego kamieniołomu wapieni i dolomitów dewońskich na górze Rzepka. Od północy graniczą z rezerwatem przyrody nieożywionej. Teren ośrodka znajduje się na obrzeżach Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego w bliskim sąsiedztwie góry Zamkowej. Jest to obszar chroniony europejskim programem Natura 2000.
Ośrodek zaprojektowała pracownia WXCA. Architekci starali się, aby centrum wkomponował się w otoczenie. Elewacja wykonana jest z miejscowego kamienia, a na dachu rośnie trawa. Budynki centrum zasilane będą w 90% energią ze źródeł odnawialnych, na dachach zamontowane zostały ogniwa fotoelekrtyczne. Na gali International Property Award w Londynie budynek ECEG projektu WXCA został wyróżniony pięcioma gwiazdkami i zyskał tytuł najlepszego budynku użyteczności publicznej w Polsce!
To doskonałe miejsce do prowadzenia badań. W niedalekiej okolicy można spotkać najstarsze skały w Polsce występujące na powierzchni, niektóre z nich mają ponad 500 mln lat. Dlatego też od przeszło pół wieku pokolenia geologów odbywają praktyki w Górach Świętokrzyskich.
Teraz studenci i naukowcy będą mogli skorzystać z nowoczesnej bazy geologicznej położonej kilka kroków od naturalnych odsłonięć. W najbliższej okolicy spotkać można występujące na terenie Gór Świętokrzyskich najstarsze skały w Polce z ery paleozoicznej liczące nawet 500 milionów lat. Tak stare skały w innych rejonach naszego kraju występują głęboko pod ziemią.
– „Centrum jest kontynuacją wieloletniej obecności Uniwersytetu Warszawskiego na ziemi świętokrzyskiej – powiedział Adam Jarubas, marszałek województwa świętokrzyskiego, od lat naukowcy i studenci przyjeżdżają tu na praktyki. Liczymy, że teraz, dzięki wspaniałej bazie dydaktycznej – kontakty uczelni z naszym regionem będą jeszcze silniejsze, a obecność studentów i kadry naukowej, także z zagranicy zaowocuje zwiększonym ruchem turystycznym i nowymi inicjatywami gospodarczymi”.
Podczas uroczystości otwarcia ECEG emerytowany prof. geologii Stanisław Orłowski, podzielił się refleksją i wspomnieniem z 1952 roku, że kiedy siedzieli wraz z grupą ówczesnych studentów geologii UW w tymże kamieniołomie na górze Rzepka i słuchali objaśnień profesora W.C. Kowalskiego o geologii regionu chęcińskiego; –„czuliśmy wtedy, że jest to miejsce magiczne”. Pamięta też dziesięciolecia starań o zbudowanie w tym rejonie bazy dla geologów, były poważne przymiarki a znalazły się nawet pieniądze na ten cel, ale jak to w PRL-u, nie było materiałów budowlanych ani mocy przerobowych. – „Dzisiaj czuję wielką satysfakcję, że nasze ówczesne marzenia, mrzonki właściwie, spełniły się w formie tak pięknego ośrodka!”
Centrum otwarte będzie też dla osób spoza środowiska akademickiego dla popularyzowania geologii. Planowane są zajęcia z geologii dla dzieci, młodzieży i dorosłych oraz szkolenia dla pracowników firm zajmujących się szeroko pojętą geologią, żeby osoby pracujące w różnych działach wiedziały nieco więcej o działalności swojego przedsiębiorstwa.
Zdjęcia: Grzegorz Micuła
