W najbliższy piątek i sobotę, 14 i 15 września, w Muzeum Etnograficznym w Warszawie i Koszarach Arche Hotel w Górze Kalwarii odbędzie I Kongres Historycznych Miejscowości Mazowsza. Poprzedziła go konferencja prasowa organizatorów: Stowarzyszenia „Ład na Mazowszu”, które reprezentował prezes Grzegorz Kostrzewa – Zorbas, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie i miasto oraz gmina Góra Kalwaria i jej burmistrz Dariusz Zieliński.
W konferencji uczestniczyła również Beata Połaczyńska – dyrektor Mazowieckiego Instytutu Kultury, prof. Marek Budzyński z wydziału architektury Politechniki Warszawskiej i Dariusz Falana – dyrektor Ośrodka Kultury w Górze Kalwarii. Kongres odbędzie się pod patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego i honorowym protektoratem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018.
Ma on skupić środowisko samorządowców, instytucji publicznych, organizacji pozarządowych i innych ekspertów z województwa mazowieckiego. Spotkają się oni po raz pierwszy w tej formule aby poznać dobre praktyki z zakresu turystyki kulturalnej i znaleźć inspirację do promocji swoich ośrodków. Zaś celem Kongresu jest uświadomienie krajowemu społeczeństwu, że Mazowsze także poza stolicą ma wiele do zaoferowania w obszarze kultury, historii i dziedzictwa kulturowego.
Oczekuje się, że stworzy on przestrzeń, w której samorządowcy z urzędów gminnych, miejskich, powiatowych i wojewódzkich spotkają się, aby wymienić wiedzą, kompetencjami i doświadczeniami z zakresu rozwoju miast i regionów. A także informacjami ze społecznikami i ekspertami oraz instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz miejscowości historycznych.
Efektem tej, przewidzianej długofalowo, współpracy ma być aktywizacja samorządów w celu podjęcia przez nie działań w ośrodkach które nie wykorzystują jeszcze swojego potencjału kulturowego. A także popularyzacja wiedzy o miejscowościach historycznych, ich dziedzictwie i krajobrazie kulturowym w celu zachęcenia turystów krajowych i zagranicznych do odkrywania nieznanych zakątków Mazowsza, do tej pory szerzej nieznanych.
Otwierając konferencję prasową G. Kostrzewa – Zorbas mówił o celach Kongresu. Wzmocnienia, lub przywrócenia „ducha miejsca”, ułatwiania rozwoju i kultury. Zwrócił uwagę, że turystyka kulturowa jest najszybciej rozwijającą się gałęzią turystyki. W dwudniowym spotkaniu uczestniczyć będą na równych prawach gminy wielkie i małe, bardzo różnorodne. Zaproszono wszystkie części Mazowsza, a także społeczników, naukowców i ekspertów.
Kongres odbywać się będzie pod hasłami: Integracja, Historia, Przestrzeń, Rewitalizacja, Tożsamość, Kultura i Dziedzictwo. Jego program przedstawiła w zarysie dyr. B. Połaczyńska podkreślając, że zaproszono zarówno specjalistów jak i przedstawicieli samorządów. Przewidziano m.in. wycieczkę po najciekawszych miejscach Góry Kalwarii i debatę konserwatorską.
We wręczonym dziennikarzom programie, pierwszego dnia znajdują się wystąpienia i dyskusje ekspertów na tematy: „Przekształcanie przestrzeni dla potrzeb życia”, „Co to jest historyczna miejscowość: ranga skarbów kulturowych Mazowsza i turystyka kulturowa”, „Jak promować historyczną miejscowość – dobre praktyki z Łużyc w Niemczech”. „Miasta ogrody jako historyczne miejscowości” i „Rola kultury w rewitalizacji”.
W części samorządowej i organizacji pozarządowych znajdują się wystąpienia na temat doświadczeń Żyrardowa, Warszawy, Warki, Płocka, Linii Otwockiej i Sokołowa Podlaskiego. Drugiego dnia, w Górze Kalwarii zaplanowano zwiedzanie miasta i jego okolic: Czerska, pradoliny Wisły, Nowej Jerozolimy, żydowskiego szettlu i zabytków powojskowych.
A także wystąpienia przedstawicieli samorządów. Góry Kalwarii na temat wielokulturowości Mazowsza, Serocka – dziedzictwa historycznego i ducha miejsca oraz jakości życia i pobudzania osadnictwa. Pułtuska – unikalnego położenia przyrodniczego i tożsamości kulturowej oraz Czerwińska nad Wisłą – Samorządy terytorialne a wielkie zabytki i pamięć wielkich wydarzeń historii.
Ostatnim punktem programu przed podsumowaniem Kongresu będzie debata na temat strategii konserwacji zabytków Mazowsza. Burmistrz D. Zieliński mówił na konferencji prasowej, że Góra Kalwaria zamierza pokazać uczestnikom kongresu bogactwo kulturowe miasta założonego w 1670 r. jako miejsce dla pielgrzymów, których nie stać było na podróż do Jerozolimy.
Zaznaczając, że prowadzone są tam obecnie prace nad otworzeniem XVII-wiecznej Drogi Krzyżowej. A nawiązując do stwierdzenia, że przyszłość buduje się na bazie przeszłości, zapowiedział prezentację unikalnego obrazu architektury miasta, w którym były dwie kultury i religie – polska i żydowska.
Dyr. D. Falana skoncentrował się na dużym zainteresowaniu kulturą na Mazowszu oraz jego miejscem w historii. A także wielokulturowości regionu. Natomiast prof. M. Budzyński zasygnalizował przede wszystkim to, o czym będzie szerzej mówił pierwszego dnia Kongresu – Przekształcanie przestrzeni, także historycznej, dla potrzeb życia.
Zapowiada się więc ciekawe, dwudniowe spotkanie ekspertów, pasjonatów oraz przedstawicieli władz i samorządów. Jego efektem może być zarówno aktywizacja tych ostatnich, zwłaszcza w ośrodkach, które w tej dziedzinie nie mają jeszcze większego dorobku, a sporo do pokazania i przyciągnięcia turystów. Jak i w niezbyt odległej perspektywie rozszerzenia o nowe, czy raczej odkrywane na nowo, miejsca w kulturowej ofercie Mazowsza dla turystyki.
Zdjęcia autora