Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Bóbrce powstało w miejscu gdzie w 1854 r. Ignacy Łukasiewicz założył pierwszą w świecie kopalnię ropy naftowej. Zgromadzono tu urządzenia wiertnicze i eksploatacyjne pokazujące rozwój wydobycia ropy i gazu ziemnego, m.in.: windy, kieraty, kiwony pompowe.
Idea budowy Muzeum powstała jeszcze za życia Łukasiewicza, pod koniec XIX w. a doczekała się realizacji w 1960 roku. kiedy od okolicznych właścicieli wykupiono 20 ha obszaru dawnej kopalni ropy, gdzie rozlokowane zostały ekspozycje górnictwa naftowego, gazownictwa, przemysłu rafineryjnego i dystrybucji produktów naftowych.
W najstarszej części kopalni znajdują się urządzenia i obiekty z czasów Łukasiewicza: najstarszy szyb-kopanka Franek z 1860 r., wiertnia ręczna z 1862 r., szyb Janina z 1878 r., wiertnica typu kanadyjskiego z 1882 r., kuźnia z 1854 roku W budynku, w którym mieściły się biura kopalni oraz mieszkanie wynalazcy ropy naftowej, otwarto Muzeum Biograficzne Ignacego Łukasiewicza.
Skansen – Muzeum Przemysłu Naftowego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce jest obiektem unikalnym w skali światowej, a zarazem najstarszą kopalnią, w której do dziś wydobywana jest ropa naftowa. To kolebka przemysłu naftowego, gdzie narodziła się całkiem nowa gałąź przemysłu, która w II połowie XIX w. umożliwiła niesłychany rozwój cywilizacyjny świata.
Podwaliny przemysłu naftowego położył Polak – Ignacy Łukasiewicz, a ziemie polskie stały się kolebką tej gałęzi przemysłu.
Skansen naftowy w Bóbrce gromadzi i zabezpiecza dokumenty oraz materialne zabytki przemysłu naftowego, aby ocalić od zapomnienia i pokazać ogromny naukowy i przemysłowy dorobek polskich nafciarzy.
Na terenie skansenu znajdują się autentyczne obiekty zabytkowe, będące świadectwem rodowodu polskiego przemysłu naftowego: kamienny obelisk wzniesiony przez Łukasiewicza, upamiętniający założenie kopalni „oleju skalnego” w 1854 roku; dwie czynne kopanki naftowe „Franek” i „Janina” oraz zapadliska szybików naftowych z lat rozwoju kopalni (1854-1880);
osiem drewnianych budynków z XIX w., w których mieściły się warsztaty mechaniczne, drewniana kuźnia kopalniana z 1856 roku; wyposażona w stare narzędzia, we wnętrzu znajdują się dwa paleniska zbudowane z cegły, podsycane za pomocą skórzanego miecha z lat 1890-95; kotłownie, kieraty pompowe, magazyny, pomieszczenia administracyjne i mieszkalne a także otwory wiertnicze z lat 1890-tych; sieci transmisji do napędu pomp czerpiących ropę z głębi ziemi, stare systemy ropociągów i zbiorniki do magazynowania ropy.
Są tu także trzy wiertnice z masztami i wieżami do głębokiego wiercenia obrotowego (1000-5000 m), siedem przewoźnych wiertnic z masztami do wiercenia udarowego średnich głębokości (ok. 800 m), różnorodne typy stalowych i drewnianych „kiwonów” do napędu pomp wgłębnych, pompy z wszelkimi rodzajami narzędzi i sprzętu do wierceń i eksploatacji otworów ropnych i gazowych, gazowe sprężarki, silniki i kotły parowe, urządzenia wyciągowe do operacji technicznych w otworach.
Odtworzone również zostały na podstawie dokumentacji, pierwowzory takich urządzeń, jak: model starego szybiku (kopanki), wiertnica do ręcznego wiercenia udarowego, napędzana lokomobilą wiertnica udarowa systemu kanadyjskiego, wiertnica udarowa szarpakowo-linowa typu „Bitków” czy wiertnica udarowa konstrukcji polsko-kanadyjskiej do głębokich wierceń.
W dawnym budynku administracji, zbudowanym jeszcze przez Ignacego Łukasiewicza, w siedmiu pomieszczeniach eksponowane są pamiątki z nim związane, plan kopalni Bóbrka z 1879 roku, mapy, zbiory geologiczne, rdzenie i skamieliny; modele, fotografie i rysunki obrazujące rozwój techniki wiertniczej i eksploatacyjnej, kolekcja lamp naftowych, sztandarów i medali okolicznościowych.
W „Domu Łukasiewicza” można też zobaczyć jak wyglądała dawna apteka, laboratorium i salonik Łukasiewicza. Od niedawna funkcjonuje tutaj ciekawa ekspozycja, pokazująca wnętrze XIX-wiecznej apteki, gdzie Łukasiewicz w postaci multimedialnego awatara opowiada o swojej pracy i planach związanych z kopalnią, a rozmawiający z nim również multimedialny aptekarz prowadzi sprzedaż lekarstw.
W otaczającym dom parku znajduje się, umieszczone na cokole z marmuru popiersie Ignacego Łukasiewicza oraz postawiony przez niego obelisk upamiętniający otwarcie kopalni ropy.
W pobliżu wzniesiony jest budynek stacji benzynowej CPN (Centrali Produktów Naftowych), przed którym stoją unikalne oryginalne dystrybutory paliw z początkowych lat rozwoju stacji benzynowych. Wewnątrz znajduje się ekspozycja zabytkowych urządzeń i aparatury, m. in.: licznik pomiarowe, urządzenia do oznaczania właściwości fizycznych i chemicznych produktów naftowych oraz liczby oktanowej paliw, wyposażenie laboratoriów zakładów rafineryjnych a także modele i fotografie dawnych rafinerii nafty. Na ścianach wiszą czarno-białe zdjęcia, które przenoszą nas w czasy, kiedy na polskich drogach „królowały” samochody marki FSO: Warszawa i Syrena.
Jan Józef Ignacy Łukasiewicz (1822-1882) farmaceuta i przedsiębiorca, wynalazca lampy naftowej, pionier przemysłu naftowego w Europie, z zainteresowania chemik i fizyk; rewolucjonista i działacz niepodległościowy. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej herbu Łada.
Był pierwszym człowiekiem na świecie, który wykorzystał na skalę przemysłową korzyści jakie daje ropa naftowa. Jako sprawny organizator, dorobił się na ropie sporego majątku. Był również wielkim społecznikiem. Propagował budowę dróg i mostów, szkół, szpitali, zakładanie sadów itd. Wiele inicjatyw finansuował z własnej kieszeni, walczył z biedą i alkoholizmem w regionie, tworzył zapomogowe i fundusze emerytalne. Dążył do rozwoju rodzącego się tam przemysłu naftowego pomagając w tworzeniu naftowych firm wydobywczych i przetwórczych firm.
Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce wnioskowało do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wpisanie zabytkowej kopalni ropy naftowej na listę Pomników Historii, co otworzyło by drogę o ubieganie się o jeszcze większy prestiż, czyli o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. http://www.bobrka.pl
Skansen-muzeum położony jest wśród lasów, w malowniczym terenie, w odległości ok. 12 km od Krosna, 6 km od Dukli i 15 km od przejścia granicznego w Barwinku.
Zdjęcia autora