Izraelowi oraz najciekawszym miejscom turystyki religijnej po Ziemi Świętej, historyczno – poznawczej oraz wypoczynkowej także u jego sąsiadów w Egipcie i Jordanii, poświęcony jest nowy przewodnik Wiedzy i Życia wydany w serii TOP 10 przez Wydawnictwo Hachette Polska.
Jego oryginał angielski ukazał się w ub. roku. Zawiera „w pigułce” tysiące informacji, ciekawostek, setki zdjęć – chociaż w większości w formacie znaczków pocztowych, mapki, plany miast itp. A wszystko to w formacie i o wadze niewiele większych niż smartfonu.
Zgodnie z systemem przyjętym w tej serii przewodników, prezentuje on w I rozdziale po 10 „naj…” w Izraelu, na półwyspie Synaj oraz w jordańskiej Petrze. Najpierw najważniejsze miejsca na tym obszarze, a następnie w nich.
Przykładowo: Bazylika Grobu Świętego w Jerozolimie, a w niej na 2 stronicowej rozkładówce: Dziedziniec, Kamień Namaszczenia, Golgotę, Kaplicę Adama, Rotundę, Kaplicę św. Heleny, Klasztor etiopski, Grób Chrystusa, Kopułę katolikonu i Kaplicę Syryjczyków. Każdemu z nich poświęcając kilka słów, a dodatkowo na stronie informacjom: jak i kiedy wchodzić, zjeść coś w okolicy, gdzie podają najsmaczniejsze typowe potrawy itp. Ponadto ciekawostkom.
W omawianym przypadku Świętemu Ogniowi który „sam” zapala się w czasie prawosławnej liturgii Zmartwychwstania w Wielką Sobotę, a od niego wierni zapalają świece. W br. będzie to miało miejsce 4 maja. Przy opisach innych zabytków i miejsc podobne informacje dotyczą m.in. Kopuły na Skale (do której, podobnie jak do meczetu Al-Aksa nie muzułmanie nie mają wstępu); Trasy muzealnej Cytadeli; Architektury Sanktuarium Księgi; Sztuki i życia żydowskiej diaspory; Bożego Narodzenia w Betlejem; Oblężenia Masady; Nabatejczyków itp.
Z rozdziału tego na podobnej zasadzie można poznać rys historyczny tego obszaru od przybycia plemion hebrajskich ok. 1800 r. p.n.e. do przyznania w 1994 r. Palestynie ograniczonej autonomii. Ponadto dowiedzieć się o 10 najważniejszych muzeach, atrakcjach dla dzieci ( i obok o innych darmowych atrakcjach, m.in. Ogrodach bahaistów, Muzeum Hechtów, Instytucie Yad Vashem, placu przy Murze Zachodnim (Ścianie Płaczu), zwiedzaniu Starego Miasta z przewodnikiem, czy Obserwatorium Ornitologicznym w Jerozolimie.
Kolejne „dziesiątki” to: Kościoły i klasztory; Restauracje w Izraelu – z wykazem najlepszych winnic i browarów; Tradycyjna kuchnia + 10 najlepszych lokali podających humus; Rozrywki na świeżym powietrzu – z najlepszymi szlakami pieszymi, wśród nich 45-dniowym przez cały Izrael i tygodniowym wzgórzami Golan; Kultura: teatry, centra sztuki, galerie, filmoteki + najsłynniejsi artyści i pisarze Izraela; Co – oraz gdzie z wykazem najlepszych miejsc – kupować; Święta religijne poszczególnych religii i wyznań.
W tym przypadku trudno jednak nie zwrócić uwagi na poważny „kiks”. Wśród „10” tych ostatnich wymienionych zresztą w przedziwnej kolejności: Judaizm, Samarytanizm, Karaimizm, Chrześcijaństwo wschodnie, Katolicyzm, Islam, Druzowie, Czerkiesi (!), Ahmadija (jeden z odłamów islamu istniejący od 1889 roku) i Bahaizm, nie ma obecnego przecież w Jerozolimie i odgrywającego tam istotną role protestantyzmu.
Skoro wytykam błędy, to dodam jeszcze, że przyjęta pisownia niektórych miejscowości różni się niekiedy od stosowanej w polskich encyklopediach i innych przewodnikach. Np. Elat a nie Ejlat, En Gedi a nie Ein Gedi. W innych miejscach przewodnika brak wyraźnego zaznaczenia, że np. „Idylliczne białe piaszczyste plaże” na Synaju wzdłuż Zatoki Akaba to już Egipt, a nie okolice portowe Ejlatu. Podobnie, że „To zachwycające nabatejskie miasto” (Petra) leży w Jordanii.
W rozdziale II „Zwiedzanie” trochę nieoczekiwanie załamuje się system dziesiętny, gdyż prezentuje on, chociaż ciekawie i na ile znam tamte strony bez pominięcia miejscowości, miejsc i obiektów rzeczywiście najważniejszych lub najciekawszych, tylko siedem: Jerozolima, Okolice Jerozolimy, Tel Awiw, Galilea i północ Izraela, Morze Martwe i pustynia Negew, Półwysep Synaj i Petra. W częściach tych uwzględnione zostały nie tylko zabytki, świątynie, miejsca wykopalisk archeologicznych itp. – co niekiedy stanowi powtórzenie informacji znajdujących się już w I rozdziale – ale również propozycje zwiedzania.
Np. Drogi Krzyżowej, spaceru po Ein Kerem (pisanym En Kerem), Dnia na promenadzie (w Tel Awiwie). Odwiedzania również konkretnych bazarów, kawiarni, barów i restauracji, miejsc atrakcyjnych zakupów, plaż, rezerwatów, czy parków. Ostatni, najkrótszy rozdzialik „Wskazówki dla turystów”, zawiera podstawowe i niezbędne informacje na temat: kiedy zaplanować podróż oraz jakie wymagane są do jej odbycia dokumenty, ubezpieczenia itp.; jak i czym dolecieć lub dojechać; jak podróżować po Izraelu oraz egipskim Synaju i jordańskiej Petrze.
Ponadto sporo informacji praktycznych. Jak odbywać podróż z dziećmi, gdy jest się niepełnosprawnym, starym, samotnym, z partnerką – partnerem w związku homoseksualnym, tanio. Czego unikać, jak zachować się w niektórych sytuacjach itd. Znaleźć można również inne informacje praktyczne na temat banków i łączności, bezpieczeństwa i zdrowia, zakwaterowania, wyżywienia, wycieczek i aktywnego spędzania czasu.
Na końcu zaś Indeks miejscowości i miejsc omawianych w przewodniku, co oczywiście ułatwia znajdowanie tego, co w danym momencie jest potrzebne. W sumie więc, podobnie jak w przypadku innych pozycji tej serii, jest to podstawowy zasób wiedzy niezbędnej turyście nie zamierzającemu zgłębiać poszczególnych tematów. Zwłaszcza podróżującemu grupowo z przewodnikiem. A poręczny format zachęca do posiadania go podczas podróży w tamte strony zawsze pod ręką.
IZRAEL, SYNAJ I PETRA. Przewodnik Wiedzy i Życia z serii TOP 10. Autorka: Vanessa Betts. Tłumaczenie: Marta Duda-Gryc. Wydawnictwo Hachette Polska, Warszawa 2013, str. 126.
