W wydawnictwie Bezdroża ukazały się już pierwsze, z zapowiadanej nowej serii książek poświęconych polskim górom i ich pasmom, pod tytułami „55 zagadek o…”. W przygotowaniu są Pieniny, Beskid Niski, Beskid Wyspowy, Góry Stołowe. Mają być małymi kompediami wiedzy o nich. „Miłośnicy Karkonoszy – czytam na tylnej okładce już wydanego tomu – doskonale zdają sobie sprawę z tego, że nie sposób zebrać całej nagromadzonej przez wieki wiedzy o tych górach. 555 zagadek o Karkonoszach to małe kompendium tego, co warto o nich wiedzieć. Wszystko, co w nich najciekawsze, unikatowe, osobliwe, a przede wszystkim zagadkowe, znalazło się w tej książce”. Pomysł takiej serii wydawniczej uważam za oryginalny i ciekawy, a jego realizację, o ile można ją oceniać na przykładzie pierwszej przeczytanej z niej pozycji, za bardzo dobrą. Dodam, że w przypadku Karkonoszy te „zagadki” obejmują cały obszar tych gór. Nie tylko po stronie polskiej, ale również czeskiej i niemieckiej. Treść tej książki podzielona jest na dwie części: Pytania i dwukrotnie obszerniejsze Odpowiedzi. I jedne i drugie zawierają po 46 podstawowych tematów, a w każdym od kilku do kilkunastu pytań, i oczywiście także dosyć szczegółowych odpowiedzi.
Przykładowo: Co to za szczyt, skała, miejsce? zawiera we wstępie na końcu pytanie: czy po kilku słowach je rozpoznacie? Jest takich zwrotów, czy określeń lub opisów naprowadzających 15 i widzę znikome szanse – dotyczy to całej książki – aby znalazło się wiele osób będących w stanie ściśle je skojarzyć, nie mówiąc już o wyczerpujących odpowiedziach na pytania. Te znajdują się w części drugiej, są zwięzłe, o objętości od kilku do kilkunastu, wyjątkowo więcej linijek tekstu. Ale zawierają ogromny zasób informacji, faktów, dat, nazw, nazwisk itp. Oto kilka przykładów tych „kilku słów”, pozwalających na skojarzenie ich z obiektami czy miejscami w Karkonoszach. 1.W osadzie tej każdego roku witano i żegnano Słońce. 2.To najwyżej położony zamek w Polsce, 4.Nazywany jest leśnym zameczkiem, ale to pomnik. 7.Najdluższa w Europie Środkowej kolej linowa. 8.Kamień, który wędruje. 10. Woda z tego źródła pomaga w sprawach sercowych. 12.Skała, która była zegarem. 13. Samochody jadą tutaj same pod górę. 15.Miejsce sukcesów Adama Małysza. Daleko nie wszystkie „naprowadzenia” są tak, stosunkowo, proste, jak to ostatnie. W innych zaproponowanych tematach, pytania – zwroty naprowadzające, są jeszcze trudniejsze.
Np. w Coś dla podniebienia – karkonoska kuchnia, ile osób potrafi szybko i poprawnie odpowiedzieć na takie pytania jak: 1. Czy istnieje współczesna kuchnia karkonoska. 4.Gdzie znajduje się najwyżej położony browar w Sudetach? 6.Od czego droższa była woda na szczycie Śnieżki? 7.Jakie danie królowało podczas śląskiego niedzielnego obiadu? 8.Czemu służyła (i – dodam z własnego doświadczenia – służy nadal) nalewka z zielonych orzechów włoskich? 13.Co wyrosło Karkonoszowi zamiast róż? A przecież takich grup zwrotów i pytań naprowadzających jest w tej książce, jak już wspomniałem, 46! Oto kilka dalszych: Czy na (ten) szczyt prowadzi szlak turystyczny? Granice w Karkonoszach. Herby na turystycznym szlaku – z wyjątkowo trudnymi, przynajmniej dla mnie, pytaniami. Karkonoskie koszmarki. Karkonoskie krzyże, pomniki i kaplice. Karkonoskie skarby – minerały. Karkonoskie tajemnice – świat legend i dziwów. Karkonoskie zielarstwo. Kobiety w Karkonoszach. Który to szczyt – zagadki foto z 10 zdjęciami na których należy je rozpoznać i prawidłowo nazwać.
Ostańce – przedziwne formy w skalach zaklęte. Podkarkonoskie cudeńka – zamki, pałace i inne perełki… W góry, w góry miły bracie – przewodnicy i tragarze. W podziemnym świecie Karkonoszy. Walończycy – średniowieczni poszukiwacze skarbów. Zawiłości karkonoskiego nazewnictwa. Czyta się to z przyjemnością, chociaż po chwili zastanowienia się nad ewentualną odpowiedzią na pytanie przeważnie, przynajmniej w moim przypadku, chociaż trochę znam tamte strony, sięga się po prawidłową, kompetentną i dosyć szczegółową do drugiej części książki – Odpowiedzi. Jest to więc lektura ciekawa, rozwijająca i wzbogacająca wiedzę czytelnika. Może być też świetną zabawą intelektualną, jeżeli będzie się czytać w dwie lub w gronie kilku osób. Na „skrzydełkach” okładek tej książki znajdują się zdjęcia i notki biograficzne autorów. Z przyjemnością ją polecam i czekam na pojawienie się kolejnych tomów s serii 555 zagadek.
555 ZAGADEK O KARKONOSZACH. Kompedium o nich wiedzy w formie pytań i odpowiedzi wydane przez Bezdroża. Autorzy: Waldemar Brygier i Anna Zygma. Helion, wyd. I, Gliwice 2022 r., str. 304, cena 59,90 zło. ISBN 978-83-283-7536-9
