Turnieje rycerskie przez stulecia stanowiły rozrywkę dla mieszkańców miast, a także na królewskich dworach. Stały się przez to ważnym elementem kultury europejskiej. O tym, jak „treningi” rycerzy zmieniały się w wielkie teatralne widowiska dla elit, opowiada wystawa Od turnieju do karuzelu. Igrzyska rycerskie w nowożytnej Europie. Ekspozycję można oglądać od 17 listopada 2022 do 2 kwietnia 2023 roku w Stajniach Kubickiego w Łazienkach Królewskich.
Nowa wystawa czasowa w Łazienkach to opowieść o kulturze turniejowej przede wszystkim na ziemiach polskich w okresie XV-XVI wieku. W Polsce wciąż żywa jest pamięć o wielkich rycerzach: Zawiszy Czarnym, Zyndramie z Maszkowic czy Spytku Jarosławskim. Z kronik wiemy, że polscy rycerze niejednokrotnie wygrywali również turnieje organizowane poza naszymi granicami. Zawody rycerzy w Europie były rozgrywane z udziałem masowej publiczności, a także dla elit. Było to kosztowne i szczegółowo zaplanowane widowisko. Dla rycerzy turniej wciąż jednak był swego rodzaju treningiem sztuki walki, podczas którego zawodnik mógł nawet stracić życie. W ciągu stuleci turnieje przeszły więc długą drogę ewolucji. Traktowane początkowo jako praktyczne ćwiczenia wojskowe, zyskały z czasem ideologiczną podbudowę. Stały się emanacją etosu rycerskiego, szlachetną i pozbawioną ducha wrogości rywalizacją, w której propagowano cnoty chrześcijańskie (obrona Kościoła i słabszych przed krzywdą) oraz wartości kultury świeckiej: hojność, szacunek do kobiet, dworność czy dobre maniery.
Na wystawie prezentowane są obiekty m.in. z Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie, które szczycą się jedną z najwspanialszych kolekcji uzbrojenia turniejowego i ceremonialnego. Eksponaty składają się w opowieść o tym, jak na przestrzeni lat w Polsce i Europie zmieniało się wyposażenie rycerzy. Na naturalnej wielkości manekinach ilustrujących pojedynek konnych wojowników zobaczymy m.in. XVI-wieczne, ponad 30-kilogramowe zbroje, zaopatrzone w charakterystyczne elementy, dające dodatkową osłonę przed ciosem rycerskiej kopii. W gablotach z kolei zgromadzono elementy turniejowego uzbrojenia zaczepnego i ochronnego pochodzące z dwóch najprzedniejszych krajowych kolekcji oręża – Muzeum Wojska Polskiego i Zamku Królewskiego na Wawelu. Szczególną uwagę zwraca hełm typu „żabi pysk”, będący niewątpliwie jedną z ikon obyczaju turniejowego oraz dekorowana drewniana tarcza używana w XVI-wiecznych pojedynkach husarskich. Do zmagań pieszych nawiązują z kolei dwa imponujące miecze dwuręczne ze zbiorów drezdeńskich. Wystawie towarzyszyć będzie program edukacyjny.
Wystawa „Od turnieju do karuzelu. Igrzyska rycerskie w nowożytnej Europie” https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/wydarzenia/od-turnieju-do-karuzelu-igrzyska-rycerskie-w-nowozytnej-euro
Termin: 17 listopada 2022–2 kwietnia 2023 Miejsce: Stajnie Kubickiego w Łazienkach Królewskich Wstęp: od 17 do 30 listopada 2022: bezpłatnie w ramach akcji „Darmowy listopad”; od 1 grudnia 2022 w ramach biletu do Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa: bilet normalny – 16 zł, ulgowy – 8 zł, dzieci od lat 7 i młodzież do 26. roku życia – 1 zł, w piątki wstęp bezpłatny.
Partnerzy wystawy: Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Wojska Polskiego Mecenas Muzeum: PZU
