Beskid Niski – czytam na tylnej okładce nowego przewodnika Bezdroży wydanego w serii Trek & Travel – to chyba jedyne góry w Polsce, gdzie w dolinach bywa piękniej niż na szczytach, a każda wycieczka odsłania chwytające za serce tajemnice dawnej Łemkowszczyzny i ślady po wielkiej wojnie, której front zatrzymał się w tej części Karpat na dłużej. Tu właśnie – na samym końcu świata, gdzie czas pływnie wolniej, a mgła spowija zarastające łąki, na których tkwią samotne, kamienne krzyże – łatwo zapomnieć o codziennym życiu i dać się ponieść zarośniętym ścieżkom i bagnistym drogom. Zwiedzając region nie można zapomnieć o odwiedzeniu choć kilku drewnianych cerkwi – arcydzieł ludowej ciesiołki – i spróbowaniu łemkowskiej kuchni w którejś z klimatycznych agroturystyk.” Przewodnik ten, podobnie jak inne z tej serii, dzieli się na dwie części: Trek, z opisem tras trekkingowych i Travel – atrakcji regionu. Poprzedza je zachęta „Zdobądź i poznaj” ze zdjęciami i krótkimi opisami – propozycjami odwiedzenia zwłaszcza 14 zabytkowych obiektów i miejsc szczególnie polecanych przez autora. Wstępem do prezentacji tego regionu kraju jest rozdział „Beskid Niski w pigułce” zawierający jego mapkę oraz informacje o znakowaniu szlaków, służbach ratowniczych, 12 najwyższych szczytach z ich nazwami i wysokościami, dostępnej infrastrukturze turystycznej oraz ochronie przyrody. A także główne tamtejsze tematy i atrakcje.
M.in. Wychodnie skalne i jaskinie. Wodospady i przełomy rzeczne. Ropa naftowa i wody mineralne. Przyroda oraz flora i fauna. Czytelnikom – turystom autor przypomina, a nowicjuszom sugeruje jak przygotować się do wycieczki. Czym i jak dojechać w tamte góry, jakie jest ich zagospodarowanie turystyczne i oznakowanie szlaków turystycznych. A także, w jaki sposób wzywać w razie konieczności pomocy. Po czym omawianych jest 14 proponowanych szlaków trekkingowych. Z ich mapkami, przekrojami poziomymi, informacjami z ikonkami informującymi o rodzaju trasy: pętli czy liniowej, jej długości, najwyższym wzniesieniu, czasie potrzebnym do pokonania. Oraz miejscowościach i miejscach, przez które trzeba przejść, z informacjami o ich atrakcjach i zdjęciami. W sumie jest w tym przewodniku ponad 190 kolorowych zdjęć, w tym wielu pięknych krajobrazów i architektury drewnianej, głównie sakralnej. Część drugą przewodnika: Travel, poprzedza 25-stronicowa informacja o regionie, tamtejszych skarbach, cerkwiach w polskiej części Beskidu Niskiego, jego historii oraz o Łemkach – ruskiej (nie mylić z rosyjską!) tamtejszej górskiej mniejszości narodowej i ich kuchni. Prezentacja, z dosyć szczegółowym omówieniem każdej, tamtejszych atrakcji turystycznych obejmuje 50 miejscowości, miejsc i obiektów. Oczywiście ze zdjęciami.
Osobno autor proponuje i opisuje 8 tematycznych lub terenowych tras zwiedzania: „Szlak architektury drewnianej”, „Śladami Wielkiej Wojny” – tak, jak tradycyjnie przed II wojną światową, nazywano jej poprzedniczkę, pierwszą w latach 1914-1918. „Śladami beskidzkich kurierów” – to już, oczywiście, w okresie II wojny światowej. „Rowerem przez Hollywood Pogórza Bukowskiego”. „Polski Texas, czyli tam, gdzie wypływa ropa naftowa”. „W dziewięciu krokach po Magurską Odznakę Terenową”. „Główny szlak beskidzki w Beskidzie Niskim” i „Najdzikszy szlak długodystansowy w Polsce”. Są w tym przewodniku również informacje praktyczne i zwięzły indeks. W tekst włamano też, szkoda, że bez ich indeksu, dodatkowe informacje, w tym ciekawostkowe. M.in. „Ikonostas – okno do świata nadprzyrodzonego”. „Schizma Tylawska” (masowe przechodzenie z grekokatolicyzmu na prawosławie po konflikcie z proboszczem w 1926 roku). „Bezcenne karpackie cerkwie”. „Symboliczne drzwi w miejscach nieistniejących wsi”. „Święty Maksym Gorlicki”. „Folusz” (warsztaty, w których obrabiano tkaniny wełniane). „Pogrzeb pańszczyzny” (1848 r.). „Zamczysko w Starym Żmigrodzie”. „Stowarzyszenie (kamieniarzy) Magurycz”. „Ignacy Łukasiewicz – pionier przemysłu naftowego”. „Barszcz Sosnowskiego czyli „Zemsta Stalina”. „Szlak „Śladami dobrego wojaka Szwejka”. I sporo innych. W sumie jest to przewodnik kompetentnie i dobrze napisany, pełny bardzo ciekawych informacji oraz ładnych zdjęć, wart polecenia.
BESKID NISKI. Przewodnik Bezdroży z serii trek & travel. Autor: Martin Martinger. Wyd, I, Helion, Gliwice 2023, str. 320, cena: 54,90 zł. ISBN 978-83-283-9841-2
