My mamy Tłusty Czwartek z pączkami i faworkami. Inni własne, słynne smakołyki. Kuchnia turecka, stanowiąca odzwierciedlenie bogatego dziedzictwa kulturowego i setek lat tradycji tego kraju, cieszy się uznaniem na całym świecie. Ta sława odnosi się też do niesamowitych deserów.
Dla wielu osób tureckie słodkości są równie fascynujące, co tamtejsze archeologiczne i kulturowe skarby, a liczne przewodniki turystyczne umieszczają je na listach „najlepszych na świecie”. Taste Atlas wyróżnił kilka z nich w swoim zestawieniu „100 najlepszych deserów na świecie”.
Baklawa, prawdopodobnie najbardziej znany turecki deser, to pyszne, składające się z cienkich warstw ciasta filo, przełożonych drobno posiekanymi orzechami i polanych słodkim syropem. Baklawa i kultowa baklawa z Gaziantep – czyli z miasta należącego do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO ze względu na swoją tradycję gastronomiczną – to odrębne pozycje na liście Taste Atlas.
Ta druga, uznana przez Komisję Europejską za unikalny smak kuchni tureckiej, jest jedną z najważniejszych potraw w tym kraju, która towarzyszy jej mieszkańcom na co dzień, jak i podczas specjalnych okazji.
Mimo że termin „baklawa” ogólnie określa ten typ deseru, przyjmuje on różne nazwy w zależności od sposobu przygotowania i podania. Na przykład fıstık sarma („zawijaniec pistacjowy”), również obecny na liście Taste Atlas, to rodzaj baklawy wykonanej z użyciem pistacji, najpopularniejszego nadzienia do tego wyjątkowego smakołyku. Ważnym składnikiem, zawiniętego w pojedynczy płat ciasta filo, fıstık sarma jest gęsta pasta pistacjowa, czasami nazywana „masłem pistacjowym”.
Kolejny, tradycyjny turecki deser na liście Taste Atlas to künefe. Podawany na gorąco, składa się z roztopionego, niesolonego sera między dwiema warstwami rozdrobnionego ciasta filo lub ciasta z mąki semolina, oblanego słodkim syropem i udekorowanego pokruszonymi pistacjami. Najsmaczniejsze künefe można spróbować w południowo-wschodnich prowincjach Anatolii, a „Antakya Künefe”, znany na całym świecie deser z Hatay, został zarejestrowany przez Unię Europejską jako „Chronione Oznaczenie Geograficzne”.
Tradycyjne desery mleczne
Tureckie desery mleczne są równie popularne i pyszne, co inne kulinarne przysmaki tego kraju. Fırın sütlaç (zapiekany pudding ryżowy) jest przygotowywany z mleka, ryżu i cukru. Po upieczeniu puddingu jego przypieczoną wierzchnią warstwę dekoruje się cynamonem lub orzechami laskowymi. Chociaż ten klasyczny smakołyk można spróbować w całym kraju, to według jego miłośników najlepszy fırın sütlaç serwowany jest na obszarach słynących z hodowli bydła mlecznego.
Pochodzący z czasów osmańskich kazandibi (karmelizowany pudding mleczny) zachwyca miękką konsystencję i lekko spieczonym spodem. Jego nazwa odnosi się do przypalonego dna kociołka, w którym jest przygotowywany. Autentyczny kazandibi powstaje poprzez przypieczenie dolnej warstwy tavuk göğsü (puddingu z piersi kurczaka), czyli deseru przygotowywanego z drobno pokrojonego mięsa z piersi kurczaka.
Przeważnie jednak kazandibi podawane jest z masłem, mlekiem, mąką ryżową, cukrem, skrobią i skarmelizowanym wierzchem, bez dodatku mięsa. To tradycyjne danie świetnie komponuje się z turecką kawą lub herbatą, podobnie jak wiele innych wyśmienitych tureckich deserów.
Na liście Taste Atlas znajduje się również Maraş dondurma, czyli lody z Maraş. Ze względu na swoją gęstą konsystencję, charakterystyczny smak i aromat, stały się ulubionym deserem w całej Turcji. Sekret tego wyjątkowego wyrobu tkwi w jego składnikach. Lody robione są z mleka kóz wypasanych na łąkach w Kahramanmaraş, zaś aromatyczny „salep” pochodzi z bulw dzikich storczyków (Orchis mascula) rosnących w okolicy.
İrmik helvası, kolejny turecki deser wyróżniony przez Taste Atlas, stanowi nieodzowny element anatolijskiej kultury kulinarnej. Przygotowywany z niewielkimi różnicami w prawie każdej prowincji, składa się z kaszy manny, masła, cukru, mleka i orzeszków piniowych. Często podaje się go na gorąco wraz z porcją zimnych lodów z Maraş.
Fot. TGA